Yaşasın Çocuklar!

Behiç Ak

Kitap Hakkında

Karikatürist, yazar Behiç Ak, 40 yıllık benzersiz karikatür emeğini yeni bir albümle taçlandırıyor. Her yaştan okura çocuk neşesini ve bilgeliğini taşıyan ikinci “Karikatür Kitabı”nda, günümüz dünyasını çocukların gözünden yorumlayan 143 karikatür yer alıyor. Çevre duyarlığından pandeminin zorlu koşullarına, okul yaşamından gelecek kaygısına pek çok temada mizahla felsefeyi harmanlayan karikatürler çocuklara taptaze sorular, yeni düşünme yolları sunuyor. “Çocuklarla büyükler arasındaki farkı kaldıran karikatürler” çizdiğini söyleyen sanatçı, çocukların birçok konuyu büyüklerden daha iyi anladığına dikkat çekiyor. Türkiye’nin 2022 Hans Christian Andersen Ödülü “yazar” adayı olan Behiç Ak’tan felsefi okumalara göz kırpan özel bir seçki!

Behiç Ak’ın kitaptaki “Önsöz yerine…” başlıklı sunuş yazısından: Komşum geçenlerde, ‘Çocukluğumda kaybettiğim bilyelerimi yıllarca aradım bulamadım,’ dedi. ‘Ta ki, çocuğum onları bulana kadar.’ Deminden beri merak ettiğini söylediğin, kaybettiğimiz sorular da çoktan bulundu. Hem de, meraklı çocuklarımız tarafından. Onlar şimdi çocuklarımızın zihninde... Yanına yenilerini de eklediler üstelik. İstersek kavuşabiliriz onlara, yeter ki izin verelim, çocuklarımızın soru sormasına...”

Tartışma Konuları

  1. Karikatür nedir? Bir sanat olarak görülebilir mi? Bir konuyu sözcüklerle anlatmak ya da resmini yapmak varken neden karikatür çizilir?
  2. Karikatür nerelerde ve ne amaçlarla kullanılıyor? Ülkemizde karikatüre yeterince değer veriliyor mu? Nedenlerinizle birlikte açıklayın.
  3. 14. sayfadaki karikatürde sözü edilen daktilo nedir? 25. sayfada çocuğun dinozor arayışı neyi simgeliyor? 35. sayfadaki karikatürde, çocuğun babasının yapamadığını söylediği “aynı anda birçok şey” neler olabilir? 57. sayfadaki karikatürde söylenen “gelecek satılmış” ifadesi neye işaret ediyor? 92. sayfada “şiirin kaç santimetre olması gerektiğine karar vermek” ne demek? 105. sayfadaki “paradigma” sözcüğü ne anlama gelir?
  4. Kitapta, pandemi döneminde çocukların hayatında hangi değişimler olduğu vurgulanıyor? Sanatçının bu dönemdeki eğitime ilişkin düşüncelerini nasıl yorumluyorsunuz? Karikatürler bu konuda size nasıl bir izlenim veriyor?
  5. Teknoloji temasını işleyen karikatürler hangileri? Behiç Ak bu konuda hangi mesajları veriyor? Teknolojiyle ilgili düşünceleri neler?
  6. Çizer, yetişkinlerin ve çocukların kaygılarını nasıl karşılaştırıyor? Büyükler ve küçüklerin dünyasındaki ne tür farklılıkların altını çiziyor?
  7. “Proje çocuk” nedir? Behiç Ak çocuk yetiştirme konusuna nasıl bakıyor? Sizin bu konudaki görüşünüz ne?
  8. Resim ve karikatür arasında hangi farklılıklar var? Sizce bir konuyu resimle mi yoksa karikatürle mi anlatmak daha kolay? Neden?
  9. Karikatür eğitimde kullanılabilir mi? Örneklerle açıklayın.
  10. Behiç Ak’ın karikatür tekniği için neler söyleyebilirsiniz? Karikatürlerinde sizce en dikkat çekici yönler neler?
  11. Sizce bu kitap yetişkinlere önerilebilir mi? Neden önerilir ya da önerilmez?

Yukarı

Yaratıcı Etkinlikler

Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
  • Sunum: Öğrenciler 2 gruba ayrılsın. Bir grup karikatürün dünyadaki tarihçesini, diğer grup ise Türkiye’deki tarihini araştırsın. Gruplar bulgularını görsellerle birlikte sunum halinde sınıfla paylaşsın.
  • Sergi: Öğrenciler gruplar halinde çalışarak Türkiye’nin ve dünyanın en ünlü karikatürcülerini ve dergi, kitap, gazete türündeki karikatür yayınlarını tanıtan kapsamlı bir fiziki ya da dijital sergi hazırlasın. Karikatürcülerin belli başlı tiplemelerinden ve çizimlerinden örnekler verilerek sanatsal farklılıkları ortaya konsun.
  • Tartışma: Öğrenciler çember biçiminde yerleşsin. Herkes sırayla karikatürist olmak için hangi niteliklere sahip olmak gerektiğini söylesin ve önerisinin nedenlerini açıklasın. İkinci turda, karikatürist olmak için alınması gereken eğitimler konuşulsun. Üçüncü turda, karikatüristlerin, yurt içinde ve dışında, iş olanaklarının neler olduğu tartışılsın. Seansın sonunda bu 3 turda ortaya çıkan sonuçlar “Yaşasın Çocuklar Kitabının İzinde” isimli panoda toplansın.
  • Karikatür: Herkes “doğa ve kentleşme” konularını işleyen bir karikatür çizsin. Karikatürler sınıfla paylaşıldığında, önce diğerleri karikatürden ne anladığını söylesin, sonrasında çizer amacının ne olduğunu anlatsın. Bakalım karikatür, çizerinin aklındakini ortaya koyabilmiş mi, yapanla bakan aynı anlamda buluşabilmiş mi?
  • Canlandırma: Kitabın 16-17, 44-45, 58-59, 78-79, 100-101, 144-145, 152-153. sayfalarındaki karikatürlerde yer alan diyalogları gönüllü öğrencilerle kişileştirerek sınıfta canlandırın. 163. sayfada yer alan karikatürdeki kızın hayalini yine gönüllüler kendilerine uyarlayarak canlandırsın. Her canlandırmadan sonra Behiç Ak’ın o karikatürle ne demek istediğini tartışın.
  • Oyun: Her öğrenci sırayla gözlerini kapatıp şansına çıkacak karikatürü bulmak üzere kitabın herhangi bir sayfasını açsın. Şansına çıkan karikatürü/karikatürleri yorumlasın; kendisiyle eşleşen yönlerini açıklasın. Bakalım bu “karikatür falı” oyunu kimlere, neler söyleyecek?
  • Örnekleme: İletişim temasını işleyen karikatürleri tarayarak Behiç Ak’ın bu konuyla ilgili düşüncelerini ve mesajlarını saptayın. Mesaj örneklerini sloganlaştırarak karikatürüyle birlikte her gün bir ya da iki tane olmak üzere WhatsApp gruplarında dizi biçiminde paylaşın. Bu paylaşım trafiğini yönetmesi için 2-3 öğrenciye sorumluluk verilebilir.
  • Araştırma: Sınıfça kitaptan farklı konularda 5 karikatür seçin. Bunların büyütülmüş çıktılarını okulun kalabalık noktalarına yerleştirin. Yanına “Size ne düşündürdüğünü yazar mısınız?” başlığını taşıyan bir kâğıt ve kalem yerleştirin. 3 gün sonra kâğıtları kontrol edin; kimler ciddiye almış, neler yazmış; kaç kişi dalga geçmiş? Küçük bir istatistik çıkarın.
  • Afiş: Öğrenciler 2 kişilik gruplara ayrılsın. İkililer bu kitabı tanıtmak üzere bir afiş tasarlasın. Afişler sergilendiğinde her öğrenci her afişe 1-5 arasında puan versin. En yüksek puanları toplayan 5 afiş, çizerlerin fotoğraflarıyla birlikte okulun sitesinde yayımlansın.

Yukarı