Kitap Hakkında
Öğretmen, yazar Clemence McLaren, gençlik romanında, Anadolulu ozan Homeros’un ünlü İlyada Destanı’ndan yola çıkıyor. Pek çok sanat yapıtına ve filme konu olan, günümüzden yaklaşık 2800 yıl önce yazılan destanda, Çanakkale yakınlarındaki Troia kentinin, Yunanlar’ın on yıllık kuşatmasına nasıl direndiği ve sonunda, bir “tahta at” hilesiyle ele geçirilişi anlatılır. Troia Savaşı’nın, gerçekte nasıl olmuş olabileceğini iki kadının gözünden anlatan kitap, duru ve akıcı diliyle, tarihsel romanlar okumayı sevenler için bire bir.
Troia kenti iki genç kadının karşılaşmasına sahne olur. Dünyanın en güzel kadını olduğu söylenen Helena, ülkesini, evini, hatta çocuğunu bile terk edip, sevgilisi Paris’le birlikte Troia’ya kaçar. Kassandra ise, Batı Anadolu’nun en zengin kenti Troia’nın, olacakları önceden bilen, ama sözlerine inanılmayan yalnız prensesidir. Troia’nın Boğazlar üzerindeki ekonomik ve siyasi üstünlüğünden uzun süredir rahatsızlık duyan Yunanlar, Helena’nın buraya kaçmasını fırsat bilerek, harekete geçer. Büyük Yunan birliğiyle Troialılar arasında başlayan savaş, yazgılarına başkaldıran bu iki sıradışı kadının ağzından aktarılır…
- Helena’nın yaşadığı Sparta ile Theseus’un Atina’sı arasında ne gibi farklılıklar var? Bu farklılıklar hangi siyasi ve ekonomik koşullardan kaynaklanıyor? Atina’nın bilge ve adil kralı Theseus neden korsan olarak anılıyor? Davranışlarına ve Helena’ya verdiği öğütlere bakıldığında kişiliği hakkında neler söylenebilir?
- Helena’nın, Theseus’un denetiminde elit bir kadına dönüştürülmesi çabası için neler söylenebilir; bu dönüştürme eylemi neye benzetilebilir? Bu süreçte Helena’nın henüz bir çocuk olduğu gerçeği nelerden anlaşılıyor? Kendisi yazgısıyla ilgili ne düşünüyor?
- Henüz 12 yaşındaki bir çocuğun “kadın” diye nitelenmesi size nasıl geliyor? Mitolojik bir karakter olan Helena’nın günümüzde karşılığı/karşılıkları var mı?
- Taliplerin Troia’da toplanmasına ve aylar süren karar sürecine ne diyorsunuz? Adaylar ve Helena açısından bu sürecin psikolojisini ayrı ayrı irdeleyin.
- Yazar, Helena’nın Paris’le kaçmasında hangi etkenleri öne çıkarmış? Paris’in kişiliği nasıl çizilmiş?
- Priamos’un çocuklarının arasında Kassandra’nın nasıl bir yeri var; neden insanlarla ilişkileri daha mesafeli? Günümüzde yaşasaydı ona hangi mesleği seçmesini önerirdiniz? Kendisi de aynı yeteneklere sahip olduğu halde neden Henelos ikizinin, “içine doğduğu dünyaya ait olmadığını” düşünüyor?
- Troia’ya ilk gelişinde Odysseus’un Priamos’un huzurunda yaptığı konuşma hangi ilkeler üzerine kurulmuş; bu konuşma nasıl bir sonuç veriyor? Yunanlar’ın ilk ziyaretinde Helena’yı iade etmeye söz veren Priamos neden fikrini değiştiriyor; aşka saygısından mı?
- Kassandra’nın mutsuz bir kadın olduğu söylenebilir mi? Neden öngörü yetisine sahip olmanın üstünlüğünü yaşayamıyor? Sizin böyle doğaüstü bir yetiniz olsa ne hisseder, onu ne için kullanırdınız?
- Savaş sırasında her iki tarafça benimsenen inanç, gelenek ve ritüeller neler? Helena’yı korumaya yemin edenlerden biri olmadığı halde Akhilleus neden savaşta yer alıyor? Yunanlar’ın üstün savaşçısı olarak sürece etkisi ne?
- Başta Hektor olmak üzere savaşçıları bu ölümüne savaşta tutan ne? Kaybeden ölürken kazanan neler kaybediyor?
- Kadınlar savaş sürecine nasıl katılıyor? Polyksene nasıl bir rol oynuyor? Akhilleus’un sırrını neden Paris’e veriyor?
- Troia Savaşı’nda tarafların avantajları ve dezavantajları neler? Uzun yıllar süren göğüs göğüse bir savaş taraflara nelere mal oluyor? Böylesi zorlu ve uzun bir süreç, sizce savaşçıların ve ailelerinin yaşantısını, değerlerini nasıl etkiler?
- Troialılar tahta atı nasıl değerlendiriyor? Kassandra’nın öngörüsüne neden kimse inanmıyor? Helenos, tahta at planıyla nasıl bir seçim yapıyor; bu tanrılara başkaldırma sayılmaz mı? Helenos’un Yunanlar’la anlaşması sizce akılcı bir strateji mi, ihanet mi?
- Mitolojiden esinlenen romanda hangi olayların sorumluluğu tanrılara yükleniyor? Günümüzde inancın günlük yaşamın içine bu denli girdiği, tanrılarla insanların iç içe geçtiği toplumlar var mı?
- Okuma: Mitolojinin ne olduğu ve kapsamıyla ilgili okumalar yapın. Azra Erhat’ın Troya Masalı (Günışığı Kitaplığı, Köprü Kitaplar) adlı anlatısını ve Mitoloji Sözlüğü kitabının önsözünü okuyun. Mitolojiyi açıklayan başka kaynakları araştırın ve konuya ışık tutuğunu düşündüğünüz bilgileri paylaşın. Mitolojinin bir bilim olduğu gerçeğini irdeleyin.
- Film: Wolfgang Petersen’in İlyada Destanı’nı ele alan ünlü filmi “Troy”un (Truva, 2004, ABD) bazı sahnelerini sınıfça izleyin. Mitolojik bir efsanenin sinema sanatında nasıl yorumlandığını inceleyin. Hikâyenin ruhuna katkıda bulunun.
- Sergi: Sparta, Akropol, Troia, İthaka, İda Dağı gibi romanda adı geçen yerler ve yapılarla ilgili bilgi ve görseller derleyin. Bütün verilerin bir araya toplandığı büyük boy bir “Troia” panosu hazırlayın. Resim, çizim, karikatür, desen, yazı, söz vb. değişik malzemelerle zenginleştirilecek bu panoya ölümlü-ölümsüz mitolojik karakterler de ekleyerek Helen’in çocukluğundan savaşın sonuna kadar geçen süreyi anlatın. Sergiyi okul koridorunda düzenleyerek diğer öğrencilerin de bilgilenmesini sağlayın.
- Araştırma: Kehanetin ne olduğunu sınıfça irdeleyin. Romandaki olayları belirleyen kehanetleri bulup listeleyin. Son olarak gerçek dünyada ne tür kehanetlere başvuruluyor? Kehanetler günümüzde yaşamı nasıl etkiliyor, araştırın. Bilimle açıklanamayan bu düşüncelerin kimlerce ve nasıl kullanıldığını tartışın.
- Sunum: Öğrenciler 4 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup, Troia efsanesini ve adı geçen kahramanları konu alan, İlyada ve Odysseia destanları ile Troialı Kadınlar gibi kitapları ya da “Troya Operası” (Devlet Opera ve Balesi - DOB) gibi bir sahne eserini seçerek konuyu nasıl ele aldıklarını, karakterlerin ağırlığını, bakış açılarını incelesin. Gruplar çalışmalarını kısa sunumlar halinde düzenleyerek paylaşsın. Eserleri karşılaştırarak ortak unsurları ve nitelikleri ortaya çıkarsın.
- Tartışma: Troia efsanesi hangi temele dayanıyor; aşka mı, inatlaşmaya mı, yoksa başka bir etkene mi? Troia, sonsuz aşka adanmış bir hikâye mi? Bu efsanevi savaşın etkenleri günümüzde savaşlara neden olanlarla benzerlik gösteriyor mu? Helena ve Paris’in aşkı buzdağının suyun üstünde kalan bölümü olabilir mi? Günümüzdeki örneklerle karşılaştırarak tartışın.
- Gezi: Troya Müzesi’nde sanal bir gezi yapın. Troia’nın, romanda adı geçen yerlerini ve yapılarını algılamaya çalışın. Bu kentin eski Anadolu uygarlıklarındaki ayrıcalığını ve nedenlerini sorgulayın. Sanal gezi için tıkla.
- Söyleşi: Bir arkeolog ya da sanat tarihi uzmanını davet ederek, Anadolu’nun en önemli ören yerlerinden olan Troia’nın keşfinde arkeolog Heinrich Schliemann’ın rolünü, bulduğu hazineyi, kazısı ve bulgularıyla ilgili tartışmaları konunun uzmanından dinleyin. Soru-cevaplarla derinleşebilecek bu buluşmaya diğer sınıflar da davet edilebilir.
- Yazma: Öğrenciler, herkesin sırayla düşüncesini tek cümle ya da tek sözcükle ifade etmesine olanak verecek biçimde yerleşsin. Romanda anlatılanların, toplumdaki yeri, değeri, etkisi, sorumluluğu bakımından, “kadın” kavramıyla ilgili düşündürdükleri masaya yatırılsın. İkinci aşamada o döneme ait kadın algısıyla günümüzdeki kadın algısının benzerlik ve farklılıkları ortaya konsun. Eğer dönemler boyu aynı kalan unsurlar varsa nedenleri irdelensin. Bu çalışmaların ardından öğrenciler birer yazı yazsın.