Mutsuz Palyaçolar Örgütü
Neslihan Önderoğlu
Genç Kitaplar (12 yaş ve üstü) • Öyküler • 140 sayfa
Önerilen sınıflar: 6. Sınıf • 7. Sınıf • 8. Sınıf • Lise Sınıfları
ERDEMLER • DUYGULAR • KİŞİSEL GELİŞİM • İLETİŞİM
eğitim hakkı • aile • dayanışma • ayrımcılık • arkadaşlık • engelli yaşamı • taşınmak • ölüm • kıskançlık • sınıf farkı • mahalle yaşamı
Kitap Hakkında
Haldun Taner Öykü Ödülü sahibi, çağdaş öykücülüğümüzün önemli isimlerinden Neslihan Önderoğlu, incelikli hikâyelerini gençler için kaleme aldı. Gündelik yaşamın kırılgan ayrıntılarına özenle dokunan 15 öykü, yazarın yalın ve güçlü diliyle dikkat çekiyor, okuru sarıp sarmalıyor. Söyledikleri kadar söylemedikleriyle de yüreklere seslenen sahici öyküler, gençlerin, görmezden gelinenlerin, her şeye rağmen hayal kurmaktan vazgeçmeyenlerin yanında duruyor.
Okul yolunda yenen dondurmanın unutulmaz tadı, pencere önünde bekleyen iki kardeşin ortak coşkusu, masmavi gökyüzündeki bir uçağın kanadına takılan hayaller, sevdalı kalplerin cesareti, baba yolunu gözleyen yürekler, rüzgârla haşır neşir hüzünler… İlkgençlik yıllarının rengini, sesini ve duygularını yansıtan usta işi öykülerde, hüzün ve neşe, umut ve hayal kırıklığı, çocuksu meraklar ve naif kabullenişler birbirine karışıyor.
- “Her Şeye Rağmen” adlı ilk öyküde kızın tutumu, delikanlıyla ilişkisi hakkında neler anlatıyor? Sizce kızın sertliği, karakterinin özelliği mi yoksa taşınmak zorunda kalma psikolojisinden mi kaynaklı? Nedenlerinizle birlikte açıklayın.
- “Karıncaları Ezmek” öyküsünde yanlış olduğunu düşündüğünüz tutum ve davranışları, nedenleriyle birlikte sıralayın; doğrularını açıklayın. Öykünün sonunda Ahmet’in müdürün masasına bıraktığı paralar neyin simgesi olabilir?
- “Mimoza Mevsimi” öyküsünde sizce yazar, Zafer’in kıskançlığını abartmış olabilir mi? İki arkadaşın dostluğunun bozulmasına Sedat’ın hangi hataları çanak tutuyor? Sizce öykünün sonunda Sedat’a ne oldu?
- “Kendi Gelen” öyküsünde okur, kaçak olduğu anlaşılan Selim’e neden sempati duyuyor? Bu kaçaklık durumuna rağmen ailenin Selim’i evde konuk etmesini doğru buluyor musunuz?
- “Şefkat’in Bodrumu” öyküsünde, iki arkadaş ve aileleri arasındaki sınıf farkının Şefkat’in babasının ölümünden önce sorun olmaması, sonrasında ise iki ailenin arasını açmasını neye bağlamak lazım? Bu farklılıklar nasıl yok edilebilirdi?
- “Bizim Gibi” öyküsünde, “bizim gibi değiller” sözüyle şekillenen davranış ve tepkiler anlatılıyor. Oysa duyguları, gereksinimleri olan, benzer metabolik sistem içinde aynı doğal yaşam döngüsü ve etki-tepki ilişkisi sergileyen bütün insan formları “bizim gibi” değil midir? Konuyla ilgili düşüncelerinizi örneklerle açıklayın.
- “Zagor Kime Küstü?” öyküsünde sizce Ümit ve Hasan’ın dostluğunda eksik ya da yanlış olan ne? Ümit, barışmak için kilo almaktan başka yol bulamaz mıydı?
- “Büyümek” öyküsünde annenin yerinde olsanız ölümü Gülce’ye siz nasıl anlatırsınız?
- “Çaça-Paça Araba” öyküsünde mütevazı semtin özellikleri ve bu semtteki yaşam kültürü hakkında neler anlatılıyor?
- “Tavus Tüyü” öyküsünde monta gereksinimi olan çocuğa, tavus kuşu tüyünü tercih ettiren nedir? Yetişkinlerin, “büyük olsun seneye de kullanırsın” zihniyeti size nasıl geliyor?
- “Grin Kart” öyküsünde altı yaşında bir çocuğun pek de yakın olmadığı bir aileye bırakılması hakkında neler düşünüyorsunuz? Buradaki enişte sizce olumsuz bir karakter mi?
- “Gülbahar” öyküsünde annelerinin ölümünden sonra iki kardeşin de okula gidebilmesini sağlayacak çözümünüz ne olurdu?
- Okumaya başlamadan önce “Mutsuz Palyaçolar Örgütü” ismi ilk anda size nasıl bir öykü vadediyor? Öykünün 135. sayfasında Ahmet’in, “gülmek için gülmek” ve “gülmeyi tüketmek” üzerine söylediklerini irdeleyin?
- Kitapta genellikle hangi sosyal sınıftan insanların öyküleri anlatılıyor? Kitap bütün olarak okurda nasıl bir tat bırakıyor?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Sunum: Öğrenciler, 2 kişilik gruplara ayrılsın. Kitaptaki 15 öykünün adını küçük kâğıtlara yazarak bir torbaya koyun ve her grup torbadan çektiği kâğıtta adı yazan öykünün yazım dilini, mesajlarını, karakterlerinin özelliğini ve günümüzle örtüşme düzeyini inceleyerek, sonuçlarını bir sunum halinde düzenlesin ve sınıfla paylaşsın.
- Karikatür: Öykülerin sunumunu hazırlayan gruplar, öykülerindeki karakterleri ve olayı betimleyen karikatürler çizerek sunum dosyasına eklesinler.
- Yazma: Herkes kitaptaki öykülerden esinlenerek, yaşamın içinden bir olayı öyküleştirsin. Rumuzla yazılan öyküler paylaşılırken bütün öğrenciler her öyküye 1-7 arası bir puan versin. En yüksek puanları derleyen 4 öğrenciye sembolik armağanlar verilsin.
- Tartışma: Önce sınıfça son öykünün teması olan “gülme” eyleminin fiziksel ve psikolojik anlamını çalışın. Sonrasında ülkemizde “gülme”ye yakıştırılan sosyolojik ve sınıfsal anlamları, “gülme” eyleminin bireylerdeki karşılığını ve neden “doya doya” gülünemediğini tartışın. Varılan sonuçlarla ilgili sloganlar üretin.
- Tasarım: Öğrenciler 5-6 gruba ayrılsın. Her grup, bu kitap yeniden basılsa hangi öykünün ismini kapağa taşımak istediğini belirlesin ve seçtiği kitap adına göre bir kapak tasarımı yapsın. Nedenlerini açıklayarak seçimini ve tasarımını diğerlerine anlatsın. Bu açıklamalar ışığında herkes grupların yeni kapak tasarımlarını 1-7 arası bir puanla değerlendirsin. Bakalım en yüksek puanları hangi gruplar kazanacak?
- Pano: Kitapta ayrımcılık temasında yazılmış öyküleri saptayın. Ayrımcılık konusunda farkındalık arttırıcı ve bilinçlendirici 4 aşamalı bir proje hazırlayın. Önce ayrımcılığın ne olduğuna dair sınıfça bir beyin fırtınası yapın. İkinci turda insanların hangi nedenlerle ayrımcılıkla karşılaştığını, üçüncü turdaysa ayrımcılığın kökeninde hangi anlayışların yattığını irdeleyin. Ortaya çıkan görüşleri büyük bir pano üzerine işleyin. Mümkünse panoyu okulun farklı noktalarında da sergileyin.
- Müzik: Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup kitaptan seçeceği 3 öyküye fon olarak en uygun düşecek müzikleri saptasın. Nedenlerini açıklayarak dinletilen müzikler tartışılsın. Bakalım aynı öyküye farklı mı, benzer karakterli müzikler mi önerilecek?
- Münazara: Aralarından 3 ya da 5 kişilik jüri ayrıldıktan sonra sınıf 2 gruba ayrılsın. Bir grup, “Öykü bir tür kısa romandır,” önermesini, diğer grupsa, “Öykü kısa roman değildir,” önermesini savunsun. 2 grup da görüşlerini ispatlamak için somut örnekler versin. Bakalım, sonuçta öğrenci jürisi hangi görüşü savunan ekibi seçecek?