Küskünler

Behçet Çelik

Genç Kitaplar (12 yaş ve üstü) • Roman • 160 sayfa
Önerilen sınıflar: 6. Sınıf • 7. Sınıf • 8. Sınıf • Lise Sınıfları
HAKLAR • İLETİŞİM • DUYGULAR • SORUMLULUKLAR
okul yaşamı • hukuk • arkadaşlık • dede-torun • adalet • mahkeme • ödev • sevgi • dayanışma • baba-oğul • avukatlık • küsmek • kompozisyon • nesillerarası iletişim

 PDF İndir  DOC İndir  Yazdır 

Tartışma Konuları   |   Yaratıcı Etkinlikler

Çağdaş edebiyatımızın ödüllü yazarlarından Behçet Çelik, ilkgençliğin samimi ve sahici duygularıyla örülü bir duruşma oyunu kuruyor. Bir aile meselesini çözmek için, dört arkadaşı hukuk yolunda bir araya getiriyor. Duru anlatımı ve güçlü öykülemesiyle temposu hiç düşmeyen roman, aynı plağı dinleyenlerin, bir matematik kümesinde buluşanların, kendini ifade edemeyenlerin, küskünlerin ve arada kalanların hikâyesini anlatıyor.

Yazdıklarıyla hep tam not alan Ferhat, babasıyla dedesinin birbiriyle konuşmadığını anlattığı ödevde başarısız olunca tüm sınıf çok şaşırır. Ama bir tek Gül, bu uzun küslüğün nedenini merak eder. Ferhat onu dedesiyle tanıştırmayı teklif ettiğinde kendini geri dönülmez bir yolda bulur. Arkadaşları Akın ve Zeynep’in de katılmasıyla dörtlü, bir barıştırma planı başlatır. İşleri iyice çorba etmeyi göze alarak kurdukları tuzak, buzları eritmeye yetecek midir?..

1. Ali Öğretmen’in Ferhat’ın ödeviyle ilgili “üzücü şey eğlenceyle anlatılmaz” diye özetlenebilecek görüşüne katılıyor musunuz? Sizce her üzücü olay, üzgün mü anlatılmalıdır? Akın’ın çıkışı konuya nasıl bir boyut kazandırıyor?
2. Ferhat ve Akın’ın karakter özelliklerini karşılaştırın; farklılıkları neler? Dedeyi ziyaret konusu neden aralarında neredeyse bir soruna dönüşüyor?
3. Şeref Dede’nin, Ferhat’ın Akın’a küsmesiyle ilgili söylediği, “Küsmek zor iştir” sözünü irdeleyin; küsmek neden zor olsun? Tersine konuşmamak daha kolay, daha dertsiz değil mi?
4. İnsanlar neden kendilerini övüp duruyor? Bu alışkanlığı hangi yaş gruplarında daha sık görüyorsunuz? Sizce nedeni ne olabilir?
5. Şeref Dede karakteri için neler söylenebilir? Ayrıldığı eşinden nasıl bahsediyor? Arkadaş kalamadıklarını söylemesi bir durum saptaması mı, üzüntü ya da pişmanlık gibi bir duygu ifadesi mi? İki yıldır oğluyla küs olan birinin torununa küsmenin sakıncalarından söz etmesi ne kadar inandırıcı?
6. Ferhat’ın, Akın ve Gül’le ilgili düşünce ve analizleri sizce sağlıklı mı? Bu tutum kişiliğinin hangi yönlerini ortaya koyuyor? Akın’la arkadaşlığında roman boyunca hangi duygular okurun dikkatini çekiyor? Ferhat’ın yakın arkadaşı Akın için hissettiği olumsuz duygular sadece bir roman kurgusu mu, yoksa gerçekçi mi?
7. Kimileri için tartışmalarda son sözü söylemek neden önemli; bu tutum nasıl bir kişiliğin göstergesidir? Anlamsız, saçma sapan bir “son sözün” kişiye ve iletişime ne katkısı olabilir? Son sözü söyleme hevesinde olanlara karşı kişisel yaklaşımınız nedir?
8. Galip Amca’nın son anda oyunda hâkim olmaktan vazgeçmesiyle ilgili nedenleri irdeleyin. Galip Amca’nın hassasiyeti, hukuk ve tarafsızlık kavramlarının ilişkisi hakkında neler düşündürüyor?
9. Romanda nesillerarası kültür farklılıklarına dair hangi örnekler dikkat çekiyor? Bu farklılıklara rağmen nasıl oluyor da gençler Şeref Dede’yle hayranlık dolu bir ilişki kuruyorlar?
10. Yazarın Galip Amca’ya söylettiği, “Hayatta ilkeler mühim, çok mühim. İlkeleri kaldırırsak, hayat altüst olabilir,” sözünü örneklerle açıklayın. İlkeleri değiştirmek de benzer bir altüst oluş yaratmaz mı?
11. Bir ceza yargılamasında hâkim, savcı ve avukatların görev ve sorumlulukları neler? Yargılama süreci nasıl ilerler? Hakkınızda bir dava açılsa neyle suçlanabilirsiniz; örneğin brokoli yememekle mi, odanızı toplamamakla mı, bilgisayar düşkünü olmakla mı, derslerde dalga geçmekle mi, eşek şakaları yapmakla mı, sürekli eşyalarınızı kaybetmekle mi, neyle?
12. Şeref Dede’yle oğlunun savcıyı dinledikten sonra duruşmayı terk etmelerine bakıldığında, ikisinin kişiliğinde hangi benzerlikler dikkat çekiyor? Bu kadar özenle hazırlanıldığı halde baba oğulun, Ferhat’ı mutsuz edecek küslüğü sürdürmekte inat etmelerinin mantığı nedir?
13. Babasının ve dedesinin barıştığını anladığı anda Ferhat’ın tepkisini ve nedenlerini irdeleyin. Siz olsanız böyle bir anda ne tepki verirdiniz?
14. Küskünlük nedeniyle iki yıl kaybettiklerini itiraf ediyorlar. Sizce kaybedilen yalnızca bir zaman dilimi mi? Şeref Dede ve oğlu için bu küskünlük nelerin bedeli oldu?
15. Sık sık küser misiniz? Hiç kimseyle uzun süreli küstünüz mü? Neden?

Yukarı

• Canlandırma: Öğrenciler 4-5 kişilik gruplar halinde çalışarak, Ferhat’ın dedesi ve babasının barışmasını arkadaşlarına nasıl anlattığını, onların Ferhat’a sorularını ve vermiş olabilecekleri tepkileri anlatan canlandırmalar hazırlayın. Romanda yer anlamayan bu sahnede grupların yaklaşımını, öznel düşünce ve duygularını ayrı ayrı irdeleyin. Her canlandırmada ortak olan görüş ve tutumları belirleyerek konuyu hem psikoloji hem de iletişim açısından değerlendirin.
• Tartışma: Küsme konusunu masaya yatırın. Önce sınıfça küsme tepkisini tetikleyen durumları, küsmeyle açığa çıkan duyguları tartışın, listeleyin. Sonrasında küsme davranışının ilişkilerde neden olabileceği kısa ve uzun süreli etkileri saptayın. Barıştıktan sonra taraflarda bırakacağı tortuyu irdeleyin. En sonunda da küsme yerine olumsuzlukların iletişimle nasıl aşılabileceğini çalışın. Örnekler bulun ve bu aşamaları o örneklere uygulayın. (Örnek: Damla, Esin ve Doğu çok yakın arkadaşlar. Esin’in apifobisi (arı fobisi) hatta sineklerden bile rahatsız olma durumu aralarında alay konusu. O gün kafede otururken irice bir sinekten ürken Esin yerinden fırlayınca masa sallanır, Doğu’nun bardağı devrilir; üstü başı kola olur. Haliyle Esin’e, “Kızım, yettin ha!.. Sinek, bu sineeek, senin yaptığın şımarıklık artık. Büyü biraz yav…” tarzında bağırınca Esin çok alınır, öfkelenir. Damla da sessiz kalınca Esin daha çok kırılır, ikisini de sildiğini söyleyerek çıkar gider. İkisine de küstür artık…) Gruplar halinde üretilecek çeşitli örnek vakalarla konuyu derinlemesine tartışın.
• Sunum: Öğrenciler 3 gruba ayrılsın. Her grup edebiyat, sinema ve resim olarak farklı bir sanat disiplininde arkadaşlık ve dayanışmayı işleyen eserleri araştırıp, topladığı bilgi ve örnekleri sunum haline getirsin. Hangi sanatçılar hangi yapıtlarında bu konuyu işlemiş, nasıl yorumlamış, nasıl bir etki yaratmışlar? Görsellerle birlikte çok renkli sunumlar hazırlansın.
• Tasarım: Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup adalet ya da hukuk kavramıyla ilgili ünlü bir sözü ya da dizeyi resim, şiir, karikatür, fotoğraf, yazı vb. kullanarak oluşturduğu bir kolaj tasarımıyla anlatsın. Bu çalışmada amaç en yaratıcı, en farklı, en zengin uygulamayı gerçekleştirmek, söz ya da dizeyi çarpıcı bir düşünsellikle derinleştirmektir. Kolaj tasarımlar “Küskünler Albümü”nde sergilensin.
• Gösteri: Romanda yapılmak istenen duruşmayı örnek alarak, dünya liderlerini iklim duyarsızlığı, çocuk işçileri görmezden gelmek, kız çocuklarının eğitim hakkını korumamak, savaş çıkarmak gibi bir insanlık suçundan yargılamak üzere 5-6 kişilik gruplar oluşturulsun. Her grup kuracakları mahkemede insanlığın önemli bir sorunu için sorumlu tuttukları dünya liderlerini yargılasın. Mahkemelerde varılan kararları sloganlaştırarak yaygınlaştırın.
• Film: Öğrenciler 4-5 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup nesillerarası iletişim temasını işleyen bir senaryo yazsın ve kişileştirerek filme çeksin. Mekân seçimi, kostüm, aksesuar, makyaj, ışık destekleriyle 3-4 dakikalık bu kısa filmler birer birer izlensin ve irdelensin. Temanın nasıl ele alındığı, izleyicinin ne algıladığı, üstünlükleri ve gelişmesi gereken yönleri tartışılsın. Filmler diğer sınıfların ve ebeveynlerin de izlemelerini sağlayacak biçimde yaygınlaştırılsın.
• Yazma: Herkes önceki okul yıllarında çok severek, keyifle yaptığı ya da hiç sevmeden, zorla yaptığı, hatta Ferhat’ınki gibi başına dert açan bir ödevi yazarak anlatsın. Neden öyle hissettiğini, nesini sevdiğini/sevmediğini, sonrasını öykülendirsin. Mizah diliyle anlatılacak bu “ödev” sunumları sınıfta paylaşıldıktan sonra mevcut eğitim sistemindeki ödev anlayışının artı ve eksileri de tartışılsın. Ödev anlayışının gelişim aracı olarak ideal kullanım biçimleri önerilsin.
• Pano: Sınıfça çalışarak baba-oğul, aile-birey, hukuk-adalet, haklar-kurallar, söz-eylem arasındaki ilişkileri, resim, karikatür, fotoğraf, şiir, slogan, mimari gibi sanat dallarını kullanarak kolaj bir panoda açıklayın. Mecaz, kinaye, çağrışım, benzetme gibi yöntemlerle zenginleştirilmiş bu kolajın tek başına yetkin bir ifade biçimi olmasını sağlayın. Dijitalde gerçekleştirilecek bu panoyu okul içi ve dışında yaygınlaştırın.

Yukarı