Çocuk Kitaplar (8-12 yaş) • Roman • 200 sayfa
Önerilen sınıflar: 5. Sınıf • 6. Sınıf • 7. Sınıf • 8. Sınıf
DUYGULAR • DOĞA ve EVREN • HAKLAR • İLETİŞİM • SORUMLULUKLAR
kırsal yaşam • baba-kız • savaş • yalnızlık • hayatta kalmak • doğa • aile • göç etmek • arkadaşlık • hastalık • mektup • aidiyet • yardımlaşma • sorumluluk • distopya
Kitap Hakkında
İngiliz yazar Julia Green, Türkçe’deki ilk romanında, yaşamı savaşla altüst olan kentli bir çocuğa odaklanıyor. Modern yaşamın konforundan ve alışkanlıklarından çok uzak yeni bir coğrafyada yaşama tutunmayı lirik bir dille resmediyor. Mutluluk için gerçek ihtiyaçlarımızı düşündürürken, korkulara, kaygılara rağmen geleceği yeniden kurmanın ipuçlarını işaret ediyor.
Isabella ile babası, peş peşe patlamalarla aniden savaş alanına dönen Roma’dan kaçarlar. Annesini, ablasını ve haber alamadığı biricik arkadaşı Marta’yı geride bırakan Isabella, İskoçya taşrasındaki metruk dede evine vardıklarında şaşakalır. Elektriksiz, marketsiz, ıssız yaban ortama alışmaya çalışır. Telefon bulmaya giden babası geri dönmeyince yapayalnız kalır. Marta’ya mektuplar yazar, tek başına cesaretle direnir. Derken bir gün, doğanın sunduklarıyla yaşamaya alışık kardeşler Rowan ve Kelda’yla tanışır…
- Roman okuldan eve dönen bir öğrencinin gözünden kent merkezinin bombalanmasıyla başlıyor. Isabella’nın yerinde olsanız böylesi sıradışı bir durumda nasıl hisseder, nasıl davranırdınız?
- Savaşın çıkma nedeni olarak okura hangi koşullar sunuluyor? Günümüzde dünyada ve ülkede bu koşulların benzerleri var mı?
- Isabella’nın anne ve babası meslek ve kişilik yönünden ne tür farklılıklar gösteriyor? Her ikisinin de sorumluluk duygusunu irdeleyin. Davranışlarına ve eğilimlerine bakıldığında Isabella hangisine daha çok benziyor? Mesela trenden indirilen çocuklu kadın için Isabella’nın tepkisi ve babasının tepkisizliği size neler düşündürüyor? Roman boyunca baba-kız ilişkisinde dikkatinizi çekenler neler?
- Fransa, İngiltere gibi “Batılı” ülkelerdeki yolculuk boyunca Isabella ve babasının tanık oldukları kişi, durum ve olaylar size savaşla ve uygarlıkla ilgili neler anlatıyor?
- Bir çocuğun bütün sevdiklerini, alışkanlıklarını, bildiği kenti terk ederek bütünüyle yabancı, ıssız bir kırsalda, tanımadığı insanlarla yaşamak zorunda kalması nasıl bir duygudur? Isabella’nın tepkilerini bu açıdan irdeleyin. Böyle bir durumda kalsanız siz nasıl davranırsınız?
- Isabella’nın, “Pasaportlar ve belgeler değerli. Tıpkı altın tozu gibi!… Kimliğimiz, bizi tanımlayan bu belgeler olmadan bir hiçiz…” düşüncesi gerçek yaşamda nasıl örneklenebilir? Zorunlu göç, Isabella’da nasıl bir karmaşa yaratıyor? Roman, göç ve kimlik sorunu hakkında neler düşündürüyor?
- Rowan ve Kelda’yla ilgili izlenimiz nedir? Senelerce boş sayılacak bir ahırda yaşamak size neler düşündürüyor? Sizce ahırda saklanmak yerine deneylere katlanarak toplum içinde kalsalar daha mı iyi olurdu?
- Kırsalda geçirdiği günler Isabella’ya neler kazandırıyor? Yeni yaşamında ne tür beceriler ediniyor, neler öğreniyor? Issız evde neredeyse tek başına, alıştığı teknolojiden uzak yaşama gücünü sizce nereden buluyor?
- Rowan’ın köyün yukarısındaki eski maden evinde yaşayanlara bakmak için yalnız başına gitmek istemesine Isabella’nın verdiği tepkiyi irdeleyin. Bu tepki sadece birlikte gitmek istemesinden mi kaynaklı, yoksa daha derin ve duygusal bir nedeni olabilir mi?
- Holly, Luke ve Billy’nin öyküsü diğerlerininkiyle birleşince yaşadıkları dünyaya ilişkin nasıl bir tablo ortaya çıkıyor? Bu tabloda gelecek umudu var mı? Çocuklar seçmedikleri, kendilerine dayatılan hayata ve geleceğe nasıl bakıyor?
- Rowan’ın sessizliğinin, az konuşmasının altındaki duygusal neden ne olabilir? Isabella’yla aralarındaki arkadaşlık ilişkisinde aksayan ne? Rowan’ı tanımlayan nitelikler neler?
- Çocukların “hiçbir şeyi israf etmemek, ihtiyacından fazlasını almamak” biçimindeki tüketim felsefesi sizin yaşamınızla ne kadar örtüşüyor? Dünya üzerinde bu felsefeyle yaşayan başka topluluklar biliyor musunuz?
- Gezginler ayrıldıktan sonra yıkık eve giden Isabella neden, “Nasıl oldu da burayı bomboş ve ıssız, hiçbir yer ve hiçbir şey sanabildim!” diye düşünüyor? Değişen ne?
- Isabella’nın, Marta’ya mektup yazmasının ve sonrasında da yazdığı mektupları nehre atmasının anlamı ne? Bu davranış ümidini yitirdiğini mi, eski yaşamını arkada bıraktığını mı gösteriyor? Mektuplar Isabella için ne ifade ediyor?
- Romanın distopik olduğunu söyleyebilir misiniz? Sonunda okur ne tür duygular hissediyor?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Proje: Öğrenciler 4 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup romanı tarayarak çevre, doğa, insanlık, savaş, yönetim ve sosyal politikalar gibi konularla ilgili paragraflardan seçtiği birini günümüz gerçekleriyle karşılaştırsın. Konuyla ilgili basın haberlerini, uzman görüşlerini, kendi yorumlarını ve çözüm önerilerini kapsamlı olarak derleyip bir sunum halinde düzenlesin. Görsellerle yaratıcı biçimde hazırlanan sunumlar diğer sınıfların da izleyebileceği bir ortamda paylaşılsın.
- Resimleme: Herkes Isabella gibi, romanda anlatılan doğayı, çevreyi ve buradaki doğal yaşamı gözünde canlandırarak resmini yapsın. Resimler “Kırlangıç Bayırı Çocukları Sergisi”nde sergilensin.
- Tartışma: Holly’nin, “Ama ben şimdi daha canlıyım. Özgürüm. Artık nerdeyse hiçbir şeyimiz yok ama tuhaf şekilde daha mutluyum,” sözünü sınıfça tartışın. “Özgürlük” ve “mutluluk” kavramlarıyla “sahip olmak” arasındaki ilişkiyi irdeleyin. Hiçbir şeyi olmadan özgür ve mutlu olmak nasıl mümkün olur? Eksik ya da eski olan her şeyin sorun olarak algılandığı gerçek yaşam bir yanılsama mı? Holly’nin düşüncesi bizler için de geçerli olabilir mi? Örnekler üzerinden derinlemesine tartışın. Fikir birliğine varılan sonuçlarla ilgili sloganlar üreterek, paylaşın.
- Atölye: Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup romanın bitiminden 10 yıl sonrasını hayal etsin. 10 yıl içinde ülkede neler değişebilir? Rowan, Kelda, Isabella ile babasının, annesinin ve Gabriella’nın 10 yıl sonrasında yaşamı nasıl olabilir? Önerilerinizi toplumsal koşullarla gerekçelendirin. Grupların ortak çıkarsamalarını atölye sonucu olarak yazılı hale getirin.
- Araştırma: Roman İkinci Dünya Savaşı’nı günlüğüne yazan Anne Frank’ı da çağrıştırıyor. Sınıfça Anne Frank’ı, günlüğünü ve yaşadığı koşulları araştırın. Araştırma sonunda savaş-çocuk bağlamıyla ilgili önermeler ve sloganlar çıkararak sosyal medyada yaygınlaştırın.
- Pano: Isabella da öteki çocuklar da küçük yaşta büyümek zorunda kalıyorlar. Onlardan yola çıkarak savaşlarda, çocuk işçi, çocuk gelin olarak ya da göç yollarında “küçük yaşta ‘büyümek’ zorunda kalan çocuklar”a dair bütün dünyadan örnekler toplayın. Hepsini yaratıcı bir düzen içinde bir panoda birleştirin. Kendi yorumlarınızı, çözüm önerilerinizi şiir, anlatı, fotoğraf, çizim, karikatür, slogan, alıntı gibi desteklerle panoya ekleyin. Ortaya çıkan “Çocuk Çocukluğunu Yaşamalı!” kolajını diğer sınıflara da anlatarak yaygınlaştırın.
- Yazma: Hem Rowan-Kelda hem de Holly-Luke-Billy gruplarının ilişkisine ve Isabella’nın, “Babamı paylaşabiliriz. Yakında dönecek… Geldiğinde, annemi de paylaşabiliriz, Gabriella’yı da. Bir tür yeni aile olabiliriz,” ifadesine dayanarak romanda “aile” kavramının nasıl ele alındığını ve Isabella’nın “yeni aile” önerisini irdeleyin. Aile olmanın göstergeleri ya da gereklilikleri nelerdir? Aile olmak için kan bağı zorunlu mu? Kan bağına rağmen aile sayılamayacak örnekler var mı? Kişi, aile bireylerini sevmek zorunda mı? Aile bireyleri arasındaki en vazgeçilmez duygu(lar) nedir? Konuyu olumlu-olumsuz örnekler üzerinden kapsamlı biçimde irdeleyen yazılar kaleme alın. Yazıları okul gruplarında paylaşın.
- Sunum: İlk aşamada, Isabella ve çocukların hayatta kalma içgüdüsüyle neler öğrendiklerini ve becerdiklerini roman boyunca tarayın. Tavşan gibi sevimli bir hayvanı nasıl avlayıp yediklerini, bunu neden doğal gördüklerini tartışın. İkinci aşamada, öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup zor durumda kalan çocukları konu alan bir romanı ve o romanda hayatta kalmak için başvurdukları yöntemleri anlatan sunumlar hazırlasın. Hangi becerileri geliştirdikleri, koşullara nasıl direndikleri ve kimlerle dayanışma içinde oldukları incelensin. Sunumların sonunda örneklerin ortak düşüncesi ve örneklerden çıkan sonuç bir rapor halinde düzenlensin.