Çocuk Kitaplar (8-12 yaş) • 40 sayfa
Önerilen sınıflar: 4. Sınıf • 5. Sınıf • 6. Sınıf
İLETİŞİM • ERDEMLER • DUYGULAR • KİŞİSEL GELİŞİM
güven • ihanet • duygular • dayanışma • sorumluluk • yazmak • karar vermek • sevgi • farklılıklar • sağlık • kuşku • arkadaşlık • seçim yapmak • felsefe
Kitap Hakkında
Küçük büyük herkesin hayatı sorgulama rehberi, tüm dünyanın okuduğu “Çıtır Çıtır Felsefe” dizisinin Türkçe’deki 34. kitabı “güven” ve “ihanet” kavramlarını ele alıyor. Tercihlerimizi belirleyen ve birbirini etkileyen bu iki zor kavramı, yine günlük yaşamdan örneklerle düşündürüyor. Güvenme ihtiyacının ve ihanet korkusunun belirleyici anlamını doğru soruları sorarak çokboyutlu irdeliyor.
Jacques Azam'ın zengin mizah anlayışını yansıttığı desenleriyle renklenen dizinin her kitabında, farklı bir felsefi kavram ya da temel bir konu ele alınıyor. Kavramlar, minik öyküler, kısa kısa örnek durumlar, diyaloglar ya da sorular sayesinde, çocukların kolayca anlayabileceği sadelikte aktarılıyor. Dizi, çocuklar ve felsefe üzerine yapılan birçok çalışmaya da ilham veriyor.
Çok az insana ve sadece iyi tanıdıklarımıza güvendiğimizi düşünürüz, ama aslında hayır: Toplumsal yaşamda çok sayıda yabancıya güveniriz. İlacımızı veren doktora, kombiyi denetleyen tamirciye, paramızı emanet ettiğimiz bankacıya, yemeğimizi hazırlayan aşçılara… güveniriz. Güven, kapılarını kocaman açan bir dünya kurar. Ancak ihanet, bu kapıları kapatır, kendimize güvenimizi kırar.
- Kitabın başında öğretmenin, savaş ve diktatörlükler yüzünden yaşanan trajedileri, tarih kitaplarında ya da televizyonda olduğundan farklı şekilde öğrenmeleri için Zahra’nın hikâyesini sınıfta okumasını, önce Zahra sonra da diğer öğrenciler açısından irdeleyin. Birinin zararına olan durum başkalarının yararınaysa kabul edilmeli mi?
- İhanete uğradığımızda ihanet edene güvenimiz kaybolurken neden kendimize güvenimiz de sarsılır?
- Anne babamıza, kardeşlerimize güvenmek zorunda mıyız? Ailemiz bize ihanet etmez mi? Neler ihanet sayılır? Biz yalan söylediğimizde onlara ihanet etmiş olur muyuz?
- Yalnızca tanıdıklarımıza mı güveniriz? Okulumuzun depreme dayanıklılığı, lunaparktaki dönme dolabın zincirinin sağlamlığı, satın aldığımız elmaların yüzeyinde kimyasal bulunmadığı gibi konularda kimlere güveniriz? Sizce bu güveni hak ediyorlar mı?
- Sözleşme yapmak bizi ihanetlerden koruyabilir mi? Hangi durumlarda sözleşme yapılır? Örneğin evlenirken, okulun basket takımına girdiğinizde ya da yeni bir eve taşındığınızda komşularınızla sözleşme yapılır mı? Tarafların güveni neye dayanır?
- 22. ve 23. sayfalarda keçi peyniri yapan ailenin oğlu Recep ebeveynlerine ihanet ederek veteriner olmayı seçmeli mi? Ailesi seçiminin gerekçesini anlar mı? Bu seçim gerçekten bir ihanet midir?
- İnsanın kendine ihanet etmesi ne demektir, örneklerle açıklayın. 28. ve 29. sayfalardaki soruları siz de yanıtlayın.
- Kendimize ihanet etmemek için başkalarınca küçümsenmeyi, dışlanmayı göze aldığımızda nasıl hissederiz? Başkalarınca kabul görmek için kendi seçimlerimizden vaz geçtiğimizde neler hissederiz? Siz hangisini seçersiniz: Kendinize ihanet etmemek için eleştirilmeyi mi, kabul görmek için seçimizden vazgeçmeyi mi?
- Güven ve özgürlük arasında nasıl bir ilişki var? Okuldaki kurallar öğrencilere güvenilmediğinden mi konur, yoksa başka bir neden olabilir mi?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Anket: Herkes çevresinden 4-5 kişiye şu soruları yönelterek küçük bir anket yapsın: 1) Evinizde kimsenin açmasını/dokunmasını/bakmasını istemediğiniz bir çekmece, dolap, eşya ya da malzeme var mı? 2) Evinizde size ait çekmece, dolap, eşya ya da malzemeye dokunulmayacağına, bakılmayacağına, kullanılmayacağına güveniyor musunuz? 3) Size ait çekmece ya da dolap sizden izinsiz açıldığında ya da eşya, malzeme kullanıldığında/kontrol edildiğinde ne hissedersiniz? 4) Size ait çekmece, dolap, eşya ya da malzemeye dokunulmaması, bakılmaması, kullanılmaması için evdekileri uyarmayı mı, onları kilit altına almayı mı tercih edersiniz?.. Yanıtları sınıfça ayrıştırın ve bir sonuç raporu düzenleyerek yaygınlaştırın.
- Resimleme: Herkes yaratıcı ve özgür düşünerek, sevgi ya da güven (ya da ikisi birlikte) duygularını yansıtan resimler yapsın. Resimler, okulda sergilenerek yorumlar ve değerlendirmeler alınsın. En beğenilen ya da en ilginç yorumların biriktiği resimler okulun internet sitesine konsun.
- Fotoğraf: Herkes cep telefonuyla “arkadaşlık” ya da “aile” temasını işleyen çeşitli fotoğraflar çeksin. Herkes en beğendiği fotoğrafını seçsin ve bu fotoğraflardan ortak bir video oluşturun. Her fotoğrafa çeken öğrencinin adı mutlaka yazılsın. Müzikle destekleyeceğiniz bu özel dijital fotoğraf sergisini okul genelinde yaygınlaştırın ve ailelerle paylaşın. Aynı çalışmayı farklı temalar için de yapabilirsiniz.
- Araştırma: Öğrenciler gruplar halinde çalışarak ilişkilerde güven duygusunu yaratan, besleyen ve azaltan unsurları analiz etsin. Sizlerin deneyimleriniz bu aşamalarla nasıl eşleşiyor? Gruplar, kapsamlı incelemeleri sonucunda vardıkları sonuçları, ailelerin de bulunduğu bir ortamda diğerlerine aktardıktan ve birlikte tartıştıktan sonra konuyla ilgili önermeler oluştursun.
- Canlandırma: Önce herkes, bir müzik grubunun üyesi olduğunu, ama grubun kurucusunun tek başına müzik yapmak istediği için grubun dağılma tehlikesinin ortaya çıktığını hayal etsin. Sınıfta kimler bunu anlayışla karşılar, kimler haksızlık olduğunu düşünür, saptayın. İkinci aşamada, kitabın 29-32. sayfalarında iki arkadaşıyla kurduğu rap grubundan ayrılarak solo albüm yapmak isteyen Pamir’in durumundan yola çıkarak bu grubun bir üyesi olduğunuzu hayal edin. Aralarında geçen konuşma ve tartışmaları sınıftan gönüllülerle ve yaratıcı doğaçlamalarla canlandırın. Pamir kendini nasıl savunmalı, grup üyeleri kendilerini nasıl ifade etmeli? Her canlandırmanın sonunda tarafların yaklaşımını sınıfça değerlendirin. Canlandırmalar tamamlanınca ilk aşamada gruptan ayrılmaya olumlu/olumsuz bakanların düşüncesi değişti mi, anlayın.
- Tartışma: Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup, “İhanet sayılır mı?” başlığıyla bir konu belirlesin. Örnek: Politikacının seçim vaatlerini yerine getirmemesi ihanet sayılır mı? Müteahittin inşa ettiği binada projeye uymaması ihanet sayılır mı? Tarım arazisine hastane yapılması ihanet sayılır mı? Ebeveynleri her türlü desteği verdiği halde çocuğun sınavı geçememesi ihanet sayılır mı?.. Gruplar seçtikleri konuyu önce kendi aralarında tartışarak karara bağlamalı. Sonrasında sınıfı yönlendirmeliler. Bakalım, sınıf genelinde ne tür ilginç görüşler çıkacak?
- Oyun: Öğrenciler 2 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup bir başka grup için sonu, “Sözümüze inanın, bize güvenin!” ifadesiyle bitecek bir teklif hazırlasın. Örnek: “Biz özel bir tur şirketiyiz, sizi çok ucuza hayallerinizdeki tatile göndereceğiz. Sözümüze inanın, bize güvenin!”; “Bu mucize haplar size bir haftada 5 kilo verdirecek. Sözümüze inanın, bize güvenin!”; “Oyunuzu bize verirseniz hepinize birer villa vereceğiz. Sözümüze inanın, bize güvenin!”; “Bu kursa kaydolursanız çalışmasanız bile istediğiniz okula girmeniz garanti. Sözümüze inanın, bize güvenin!” vb… Teklif yapılan grup buna nasıl yaklaşmalı, nasıl sorgulamalı? Karşılıklı konumlanan gruplar değişik kişiliklere bürünerek tekliflerini yapsın, teklif alanlar da konuyu irdeleyerek değerlendirsin. Tekliflerin riskleri sınıfça tek tek irdelensin. Bakalım, kabul edilen teklif olacak mı?