Gezgin
Sevgi Saygı
ON8 (15 yaş ve üstü) • Roman • 260 sayfa
Önerilen sınıflar: Lise Sınıfları
ZAMAN ve MEKÂN • BİREY ve TOPLUM • İLETİŞİM • DUYGULAR
yolculuk • motosiklet • gizem • hayaller • tüketim • iletişim • aidiyet • zaman • köy yaşamı • yalnızlık • yüzleşme • hastalık • rüyalar • kaçmak • önyargılar • sevgisizlik • kedi
Kitap Hakkında
Çocuk kitaplarıyla da sevilen yazar Sevgi Saygı’nın 2004’te yayımlanan bu ilk romanı, gözden geçirilmiş yeni baskısıyla ON8’de. Hayalle gerçek arasında gidip gelen kitap, okuru sır verip ser vermeyen genç bir gezginin motorsikletiyle, sarsıcı bir yolculuğa çıkarıyor. İnsanın kendisiyle yüzleşmesini sağlayan derin sessizliklerin anlamını düşündürüyor. Çocuklar için yazdığı 3 kitaplık “Memo’nun Macerası” dizisi ve Sevgili Ucube gibi romanlarıyla tanınan yazar, diğer gençlik romanı Peri Efsa’da (ON8) bir köşke gizlenmiş aile sırlarını anlatıyor.
Neden yollarda olduğu meçhul, sert mizaçlı bir kadındır. Can yoldaşı motosikletiyle uzun yolları aşarken, hep birilerinden, belki de kendi gerçekliğinden kaçan adsız bir “gezgin”dir o. Yol boyunca yaptıklarına akıl sır ermez. Bir akşam ıssızlığında konaklayabileceği bir yer ararken, yolu garip bir köye varır. Yalnızca bir geceliğine misafir olacağını sandığı, ama bütün kışı geçirmek zorunda kalacağı o garip eve…
- İlk bölümde okur, başkarakter hakkında neler düşünüyor, ne tür bir ilk izlenim ediniyor? Motosiklet kullanması, gece kahvede tek başına içmesi, aldırmaz tavırları nasıl yorumlanabilir?
- Gezgin, evine gittiği adamı sizce neden öldürüyor; çekip gitmesi yeterli değil mi? Bu adam için okur neler hissediyor?
- Gezgin bildiğimiz ikinci cinayetini neden işliyor? İki kurbanın herhangi bir ortak niteliği var mı? Sizce çocuğu da öldürüyor mu?
- 34. sayfada, “Çok uzun zamandır yoldayım,” diye başlayan paragrafta yazar ne anlatıyor? “Yol” ve ”yola gitmek”le kast edilen aslında nedir?
- Motosiklet, Gezgin için bir araç olmanın ötesinde anlam taşıyor olabilir mi? Onu sürekli söküp birleştirmesi, temiz ve bakımlı tutması nasıl yorumlanmalı?
- Köy evindeki ihtiyar adamın, kızın ve terzinin ortak nitelikleri neler? Kendileriyle sağlıklı bir iletişim kurmayan bir gezgine verdikleri tepki ne kadar doğal? Sizce gezgin, çevresindekilerle iletişim kurmuyor mu, kuramıyor mu? Nedenlerinizle anlatın.
- Terzi’nin Gezgin’e söylediği, “İnsan kendini silmeden, izlerini yok edemez,” ifadesini nasıl açıklarsınız? Olumlu mu, olumsuz mu algılanmalı? Örneklerle açıklayın.
- Gezgin’in kendisini takip ettiğine inandığı kişiler kim? Babasıyla şakalaştığını gördüğü hayalde, neden kendisinin Bulutgöbek olduğunu düşünüyor?
- Gezgin’in kediyle ilişkisinde dikkatinizi çeken ayrıntılar neler? Kedi bir metafor olabilir mi; nasıl?
- Gezgin neden öldürme ihtiyacı duyuyor? Cinayet işleyerek ne yapmaya ya da neye ulaşmaya çalışıyor? İşlediği cinayetler hayal ürünü olabilir mi? Öyleyse neyin hayali ya da simgesi?
- 171-174. sayfalarda Gezgin’in evdeki kızla konuşmasını irdelediğinde, okur hangi gerçekleri fark ediyor? Kızın, “Sen hiç gezgin olmadın,” saptamasının anlamı ne?
- Karların erimesi, baharın gelmesi, Şiva’nın gitmesi, Gezgin’in köy sürecinde neye işaret ediyor; bunların hepsi birer metafor olabilir mi?
- Gizemlerle dolu köy evinde ve dördü arasında yaşananlarda size en gerçeküstü gelen nedir? Nasıl yorumluyorsunuz?
- Sizce yazar bir yolculuk romanı mı yoksa kış macerası mı yazmış? Nedenlerinizle birlikte açıklayın.
- Romanın sonunda ortaya çıkan tüm parçalar birleştirildiğinde, Gezgin’in yaşamöyküsü nasıl bütünleniyor? Gezgin kim, neden yolda?
- Siz hiç “gezgin” hissettiniz mi ya da oldunuz mu?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Tartışma: Öğrenciler 4 kişilik gruplara ayrılsın. Gruplar önce kendi içlerinde tartışarak, romandaki ana karakterin davranış ve tepkilerini belirleyen temel dürtünün ne olduğuna karar versin. İkinci aşamada, gruplar vardıkları sonuçları sınıfa sunarak tartışsın. Bakalım, romanın özüne ait hangi görüş(ler) öne çıkacak?
- Uygulama: Kızın, Gezgin’in mürekkep lekeli kâğıtlarına bakarak gördüğü hikâyelere benzer bir uygulama yapmak üzere, sınıfça değişik boyuttaki kâğıtlarda mürekkep lekeleri oluşturun. Herkes bu kâğıtlardan istediği 3-5 tanesini seçerek çağrıştırdıklarını ya da üzerinde gördüğü hikâyeyi anlatsın. Benzer lekeler için ne kadar farklı hayaller kurulabildiğini saptayın. Paylaşımlardan sonra bu farklılıkları ve nedenlerini tartışın.
- Atölye: Öğrencilerin isimleri boş bir defterin sayfalarına tek tek yazılsın. Defter, bir hafta boyunca ama ayrı zaman dilimlerinde, bütün öğrencilerde dolaştırılsın. Herkes, her ismin sayfasına o kişiyi olumlu-olumsuz niteleyen bir sözcük ya da ifade yazsın. Bir haftanın sonunda her öğrenciye diğerlerinin kendisiyle ilgili nitelemeleri görmesi için, kendi ismini taşıyan yaprak verilsin. Herkes kendisiyle ilgili yazılanlara kendi yorumunu getirsin. Sayfasını ve değerlendirmesini paylaşmak isteyenler açıklasın. Başkalarının kendisiyle ilgili düşüncelerinin kişiyi nasıl etkilediği tartışılsın.
- Okuma: Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup romanı tarayarak “sevgisizlik” temasını en iyi anlatan bölümü/sayfayı/paragrafı bulsun ve sınıfla paylaşsın. Bu kavramın romanın bütününe nasıl yerleştirildiği, felsefi boyutta tartışılsın.
- Fotoğraf: Bu roman sinemaya aktarılacak olsa, çekim için nasıl bir köy seçilmeli? Gruplar halinde çalışarak köy ve kış fotoğrafları derleyin. Tartışmalar sonucunda en uygun bulduğunuz karlı köy fotoğraflarını çekim mekânı olarak sergileyin.
- Albüm: Sınıfça gruplar halinde organize olun. Romanı bölümlere ayırın. Her grup üstlendiği bölümü çizgi roman tekniğiyle anlatsın. Gruplar üretecekleri kare sayısına kendi aralarında karar verebilir. Sonuçta, tüm çizimleri olay akışına göre sıralayarak yaratacağınız albümü dijital bir platforma aktararak paylaşın. Dilerseniz, hazırladığınız albüm çizgi romanın bir kopyasını yazara iletilmek üzere Günışığı Kitaplığı’na gönderin.
- Müzik: Romanı okurken dinlenebilecek en uyumlu fon müziği hangisidir? Öğrenciler 3 kişilik gruplar halinde çalışarak bu sorunun yanıtını arasınlar. Gruplar, önerdikleri müzikten bir bölümü dinletirken aynı zamanda kitaptan seçtikleri paragrafı okuyarak müzik ve roman arasındaki uyumu sergilesinler.
- Pano: Yalnızlık, yüzleşme, aidiyet, korku, sevgi, kaçma, hayal, yolculuk gibi romandaki bütün temalardan dijital bir pano kurgulayın. Her tema için romanı, karakterleri, mekânları anlatacak ya da niteleyecek görseller, sözler, cümleler, simgeler bulun ve yerleştirdiğiniz bu “şeyler”le yenilikçi, kolaj bir pano yaratın.