Gece Uçuşları
Derleyen: İshak Reyna
Genç Kitaplar (12 yaş ve üstü) • Şiir seçkisi • 328 sayfa
Önerilen sınıflar: 6. Sınıf • 7. Sınıf • 8. Sınıf • Lise Sınıfları
DUYGULAR • SANAT • SÖZ VARLIĞI • EDEBİ TÜRLER • ANLAM ARAYIŞI
umut • yalnızlık • acı • özgürlük • direnmek • memleket • geçmiş • gençlik • özlem • aşk • çağrışımlar • sevgi • şiir
Kitap Hakkında
Günışığı Kitaplığı’nın yayıncılıktaki 20. yılını kutlamak için yayımladığı özgün şiir kitabını, edebiyat seçkileriyle tanınan akademisyen, yazar İshak Reyna hazırladı. Seçkide, çağdaş edebiyatımızdan seçilen 53 şairin 159 şiiri bulunuyor. Günümüzden geriye doğru sıralanan 53 şairin her birinden seçilen üçer şiir, çağdaş şiirimizin söz ve biçim estetiğini, 20. yüzyıldan 21. yüzyıla geçirdiği değişimi örnekliyor. Sevgiden umuda, özgürlükten memleket duygusuna pek çok konu, birbirinden farklı üsluptaki şairlerin dilinden bir arada sunuluyor. Her yaştan okuru etkileyecek nitelikteki benzersiz seçki bir arşiv değerinde.
Kitapta yer alan şairler: Gonca Özmen, Ömer Şişman, Ali Özgür Özkarcı, Onur Caymaz, İbrahim Tenekeci, Didem Madak, Bejan Matur, Birhan Keskin, küçük İskender, Nevzat Çelik, Akif Kurtuluş, Nilgün Marmara, Mehmet Yaşın, Ahmet Erhan, Lâle Müldür, Sefa Kaplan, Haydar Ergülen, Ahmet Güntan, Murathan Mungan, Şavkar Altınel, Tarık Günersel, Yaşar Miraç, Cahit Koytak, Ataol Behramoğlu, Metin Altıok, Ülkü Tamer, Gülten Akın, Ece Ayhan, Cemal Süreya, Edip Cansever, Turgut Uyar, Metin Eloğlu, Ahmed Arif, Can Yücel, Attilâ İlhan, Özdemir Asaf, Salâh Birsel, İlhan Berk, Cahit Külebi, Behçet Necatigil, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Melih Cevdet Anday, Oktay Rifat, Orhan Veli, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Asaf Hâlet Çelebi, Necip Fazıl, Ercümend Behzad Lâv, Nâzım Hikmet, Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal.
- Derlemeyi hazırlayan İshak Reyna, “Merhaba” bölümünde, kitapta 53 şair ve her şairden üç şiir olmasını nasıl açıklıyor? Sizce bu seçimin, halk arasındaki “Allah’ın hakkı üçtür” deyişiyle bir ilişkisi olabilir mi?
- “Gece Uçuşları” başlığı, kitabı eline alana neler vadediyor? Bu isim bir şiir kitabına, romantik bir çağrışım yapması için verilmiş olabilir mi?
- Şiir ya da öykü kitaplarına genellikle içindekilerdeki şiir ya da öykülerden birinin ismi verilir; siz hangi ismi uygun görürdünüz? Nedenlerinizle birlikte açıklayın.
- Kitapta Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal, Nazım Hikmet gibi ustaların yanı sıra Gonca Özmen, Ömer Şişman, Ali Özgür Özkarcı gibi genç şairlerin şiirleri de yer alıyor. Bu değişik dönem şairlerinin şiir anlayışlarında ve yazım dillerinde ne gibi farklılıklar gözlemliyorsunuz?
- Kafiyeli mi yoksa serbest stildeki şiirler mi size daha etkileyici geliyor? Serbest ya da kafiyeli yazım tarzları “edebiyatta moda”yla ilişkilendirilebilir mi? Örneklerle açıklayın.
- Sizce şarkı sözleri şiir sanatına girer mi?
- Daha önce okuyup etkilendiğiniz ve bu kitapta yer almasından mutluluk duyduğunuz şiirler hangileri?
- Bu derlemeyi baştan sırayla mı, rasgele mi yoksa şair seçimi yaparak okumak mı size daha uygun? Nedenlerinizle birlikte açıklayın.
- Seçkide şiirleri bulunan en sevdiğiniz şairler kimler? Daha önce hangi kitaplarını okudunuz; en sevdiğiniz şiirleri neler?
- Sizce neden çoğu insan yaşamının en az bir döneminde şiir yazar? Şiir yazmak hızlı ve kolay bir edebiyat uğraşı mıdır?
- Her şiir yazan şair midir? Şair olmak ya da sayılmak için nasıl bir eğitim almak, ne tür bir donanım gerekir?
- Sizce sosyal medyanın ve internetin şiir sanatına olumlu- olumsuz etkisi var mı? Nasıl?
Yaratıcı Etkinlikler
- Araştırma: Öğrenciler kitaptaki şiirleri umut, memleket, gençlik, aşk, yalnızlık temalarına göre incelemek üzere 5 gruba ayrılsın. Her grup çekilişte kendine çıkan temada yazılmış şiirleri dil, içerik, duygu ve çağrışım yönünden derinlemesine incelesin. Gruplar, araştırma sonuçlarını yaratıcı biçimde hazırladıkları bir sunumla diğerleriyle paylaşsın.
- Yarışma: Herkes rumuz kullanarak özgürlük temasını işleyen bir şiir yazsın. Şiirler dijital ya da fiziki bir havuzda toplansın. Herkes bu havuzdan şansına çıkan şiiri seslendirsin; diğerleri okunan her şiire 1-5 arası puan versin. En yüksek puanları toplayan 3 şiiri yazanlara sembolik armağanlar verilsin.
- Resimleme: Kitaptan 4 şiir seçin. Öğrenciler seçilen şiirlere göre 4 gruba ayrılsın ve gruplarına düşen şiiri resim, karikatür ya da desenle anlatsın. “Şiiri Boyamak” isimli deneysel ve eğlenceli bir çalışma.
- Tasarım: Herkes, kitabın içeriğine uygun, özgün bir ön ve arka kapak tasarımı yapsın. Tasarımlar sınıfça tartışılsın. En dikkati çeken 3 kapak, açıklamalarıyla birlikte Günışığı Kitaplığı’yla paylaşılsın.
- Okuma tiyatrosu: Kitaptaki şiirlerden seçtiklerinizi önceden belirlediğiniz bir tema çerçevesinde düzenleyerek bir “şiir tiyatrosu” kurgulayın ve şiirleri bir tiyatro oyunu tarzında sahneleyin. Genco Erkal başta olmak üzere, çeşitli şairlerimizin eserlerini sahneye taşıyan tiyatro ustalarının sahnelerimizde gerçekleştirdiklerinden esinlenmek yararlı olabilir. Ortaya çıkan “Sahnede Gece Uçuşları” isimli bu tiyatro eserini okul içi ve dışı ortamlarda sergileyin.
- Sunum: Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup bu şiir seçkisinin tanıtımı için bir sosyal medya duyurusu, bir afiş, bir pano hazırlasın. Kullanılacak tanıtım sloganlarını, görselleri, renk ve desenleri belirlesin. Oluşturdukları bu çok yaratıcı fiziki ya da dijital dosyayı bir sunum halinde diğerleriyle paylaşsın.
- Fotoğraf: Herkes seçkiden istediği bir şiiri anlatan, çağrıştıran ya da yorumlayan bir fotoğraf çeksin. Fotoğraflar ve eşleştikleri şiirleri bir panoda sergileyin. Bakalım, şiir ve fotoğraf sanatı nasıl kaynaştırılacak?
- Gösteri: Diğer sınıfların da katılımıyla bir şiir gösterisi düzenleyin. Etkinlikte yer almak isteyenler seslendirecekleri şiirleri kitaptan belirlesin. Şiirler sahnede seslendirilirken gönüllülerden bir grup da o şiirin resmini yapsın ya da o şiiri dansla yorumlasın. Böylece dizelerin kâğıda ve harekete yansıması sağlansın. Dilerseniz daha sonra şiirler ve uyandırdığı duygular, “Şiirin İzinde” ismiyle okulun ortak alanlarında ve dijital mecralarında da sergilenebilir.