Genç Kitaplar (12 yaş ve üstü) • Roman • 196 sayfa
Önerilen sınıflar: Lise Sınıfları
İLETİŞİM • DUYGULAR • HAKLAR • PSİKOLOJİ
ergenlik • kardeşlik • yalan • iz sürmek • aile içi şiddet • ilk aşk • nesillerarası iletişim • arkadaşlık • yüzleşmek • ayrılmış ebeveyn • bencillik
Kitap Hakkında
Tüm dünyanın okuduğu çok ödüllü yazar Christine Nöstlinger gençlik romanında, genişledikçe bireyleri birbirinden uzaklaşan modern ailede çocukların sorunlarını gözler önüne seriyor, ergenin dünyasına duyarlıkla yaklaşıyor. Kendi çocuklarına bile hoşgörüyle davranmayı başaramayan baskıcı yetişkinleri, ustaca bir mizahla eleştiriyor. Hangi yaştan olursa olsun yarattığı kahramanlarını, eğrisi doğrusuyla kendi gerçekliği içinde derinlikli ve çok boyutlu bir anlatımla işliyor.
Genişlemiş bir ailenin üyesi olan Erika, hoş bir genç kız olarak serpilen ablası İlse’nin neden sürekli yalan söylediğini, annesiyle neden hep kavga edip durduğunu anlayamaz. Evdeki özgürlüklerin yetersizliğini, büyüklerin daraltıcı baskısını hissetse de, İlse’nin verdiği beklenmedik karar ve doğurduğu sonuçlar, onu derinden etkiler. Erika sorularının yanıtlarını, ablasını ararken bulabilecektir ancak…
- Erika’nın “genişlemiş” ailesi hakkında ne düşünüyorsunuz? Toplumumuzda bu tür “genişlemiş” aile bireylerinin birbirleriyle iletişimi sürdürme şansı yüksek mi?
- İlse nasıl bir kişilik; hangi ilişkileri sorunlu, kimlerle iyi bir iletişim içinde? Biri pek çok kişiyle sorun yaşıyorsa çözüm için ne önerirsiniz?
- Roman başladığında okur, Erika’nın annesine ilişkin hangi izlenimleri ediniyor? Kurt için neler söylenebilir; Kurt, İlse’nin “üvey baba” nefretini ne kadar hak ediyor?
- İlse’yi yalana iten en temel etken hangisi? Annesi, kendi karakter özellikleri, yanlış arkadaşlar, toplum, ebeveynlerinin boşanmış olması, ergenlik uyumsuzluğu… Nedenlerinizle birlikte açıklayın.
- Evden kaçma olayında Erika’nın İlse’ye yardım etmesi, kardeşlik bağının gereği olarak mı görülmeli? İki kardeşin ilişkisinde egemen duygular neler? Yalanlarına alışık olmasına rağmen ablasının Amrei ile kaçtığına Erika’yı inandıran ne?
- Kurt’un annesi Memure ile kızların babaannelerini karşılaştırın. Yaşları birbirine yakın olan bu iki kadın hangi açılardan birbirinden farklı? Babaanne’nin, İlse’nin yalanları ve eski gelini konusundaki düşünceleri neler?
- Erika, ablasını bulmak için iz sürerken onunla ilgili hangi gerçeklere ulaşıyor? Bir kardeş, ablasının kendisine sürekli yalan söylediğini anladığında nasıl hisseder?
- Alibaba, baskıcı ebeveynlere ya da aile içi şiddete nasıl tepki verilmesini öneriyor? Bu öneriler Erika’nın gerçekleriyle hangi yönlerden çelişiyor?
- 141-144. sayfalarda Erika’nın kapıdan dinlediği, annesinin ve Kurt’un arasında geçen konuşmayı çocuk eğitimi ve insan hakları yönünden irdeleyin. Bu çift için gelecek vadeden, sağlıklı bir ilişkiden söz edilebilir mi?
- İlse’nin yerini öğrenen Erika kendisinden yardım istediğinde babaannesi neden tereddüt ediyor? “Nasılsa döner” yaklaşımında haklı mı? Erika’nın yerinde olsanız edindiğiniz bilgilerle İlse konusunda nasıl bir çare düşünürsünüz?
- Babaanne, İlse ve Erika’nın yaşadıklarından kimleri sorumlu tutuyor; ayrılmış ebeveyn konusuna nasıl bakıyor? Aynı konuda Memure’nin görüşü ne? Gerçek yaşamda onlar gibi düşünen kişi ve aileler var mı?
- Döndükten sonra İlse’nin, yaşadıkları ve gelecek planlarıyla ilgili anlattıklarının uydurma olduğunu Erika neden yüzlemiyor? Her ikisi de ergenlik çağında olmasına rağmen iki kardeşin tepki ve davranış farklılıkları nasıl açıklanabilir?
- Sizce ilerleyen yıllarda İlse yalan söylemekten vazgeçecek, yaşamını da düzene sokabilecek mi? Nedenlerinizle birlikte açıklayın.
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Canlandırma: Öğrenciler 4 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup, Erika ve annesi arasında geçen konuşmalardan istediği birini ele alsın ve kişileştirerek canlandırsın. Bu konuşmadaki yanlışları ayrıştırarak kendi içlerinde tartışsınlar; yanlışlarla yüzleşsinler. İkinci aşamada yanlış ifadeleri/yaklaşımları düzelterek yeniden canlandırsınlar ve konuşmanın seyrinin nasıl değişeceğini gözlemlesinler. Grup içi süreç sonuçlanınca, grupların çalışmaları paylaşılarak topluca irdelensin. Bu tür bir yüzleşme seansının her türlü sorunlu ilişkiye uygulanabileceği fark edilsin.
- Münazara: 3 öğrenci jüri olarak ayrıldıktan sonra kalanlar 2 gruba ayrılsın. Bir grup, “Ebevenyler çocukları yalan söylemek zorunda bırakmamalı,” görüşünü, diğer grupsa, “Ebeveynlerin davranışı çocuğun yalan söylemesini haklı göstermez,” görüşünü savunsun. Somut örneklerle yapılacak münazarada bakalım hangi görüş daha güçlü savunulacak?
- Tartışma: İlse’nin kaçışının ardından Memure’nin, kapıdaki parmak izlerini silmek istemeyen Erika için söylediği, “Çocuklara boyun eğmeleri gerektiği hiç öğretilmezse, olacağı budur işte!” sözünün altındaki felsefeyi sınıfça irdeleyerek tartışın. Bu düşünce tarzı hangi alanlarda ve nasıl karşımıza çıkıyor? Bu yaklaşım çocuklardan başka kimler ve hangi durumlar için sergileniyor? Bu anlayış kısaca nasıl adlandırılabilir? İrdelemenin sonucunda öne çıkan mesajları bir rapor halinde düzenleyin.
- Araştırma: Gruplar halinde çalışarak aile içi şiddeti masaya yatırın. Aile içi şiddet kapsamına giren davranışlar hangileri? Aile içi şiddet hangi toplumlarda ve çevrelerde daha yaygın? Fiziki ve psikolojik şiddet türleri neler? Aile içi şiddet, uzun dönemde mağdurda ne gibi izler bırakır? Ülkeler ve yönetimleri bu şiddet türüne nasıl yaklaşıyor? Bu konuda yasalar yeterli mi; yerinde uygulanıyor mu? Aile içi şiddetle nasıl mücadele edilir? Bireysel ve toplumsal sorumluluklar neler? Gruplar bu ve benzeri başlıkları çalışarak hazırladıkları raporları, paylaşım oturumunda tartışmaya açsınlar. Sınıfça irdelendikten sonra varılan sonuçlar ortak bir rapor olarak düzenlenerek okul sitesinde yayımlansın.
- Yazma: Öğrenciler, romandaki kişilerin karakter analizlerini yapsın; olaylara olumlu-olumsuz katkılarını çıkarsın. Bu karakterlerin gerçek yaşamdaki karşılıklarını hayal etsinler. Medyadaki haberleri de düşünerek İlse’ninki gibi deneyim yaşayanları nelerin bekleyebileceğini öngörmeye çalışsınlar. Bu zihinsel hazırlığın ardından herkes birer yazı yazsın. Öğrenci jürisinin ilginç ve etkileyici bulduğu 5 yazı sınıfta okunsun.
- Video: Öğrenciler 3 kişilik gruplar halinde çalışarak, “kardeşlik” temasını işleyen kısa bir video çeksinler. Bu kavramı çok geniş kapsamlı olarak düşünebilir, yaratıcılıklarını en üst düzeyde kullanabilirler. 2-3 dakikalık bu videolar fotoğraflardan oluşabileceği gibi, dramatize bir kısa film formatı da tercih edilebilir. Videolar yakın ve geniş çevrede paylaşılarak izleyicilerin yorumları alınmalıdır.
- Tasarım: Kitabın yeni baskısı için kapak tasarımı yapmanız teklif edilse nasıl bir kapak hayal edersiniz? Öğrenciler tek ya da ikililer halinde çalışarak bu kitaba uygun kapak tasarımları yapsınlar. Fotoğraftan çizime kadar her türlü yöntemin serbestçe kullanılabileceği tasarımlar okul sitesinde sergilensin.
- Sunum: Herkes, aile içi iletişim bozukluğu ve ergen tepkisi konusunu işleyen farklı kitap ya da film örneklerinden en etkilendiği biri için kısa bir tanıtım sunumu hazırlasın. Bu önemli ve yaygın mesele, başka örneklerle derinleştirilsin; konuyu ele alan yeni okuma ve izleme seçenekleri oluşturulsun.