Çocuk Kitaplar (8-12 yaş) • Roman • 208 sayfa
Önerilen sınıflar: 5. Sınıf • 6. Sınıf • 7. Sınıf
DOĞA ve EVREN • LİDERLER • KİŞİSEL GELİŞİM • DUYGULAR • ERDEMLER
doğa olayları • sel • yetenekler • liderlik • macera • cesaret • akran zorbalığı • iletişim • sırlar • ölüm • aklını kullanmak • iyi-kötü • dayanışma • önyargı • hayatta kalmak • sorumluluk
Kitap Hakkında
Ödüllü usta yazar Rodman Philbrick, vahşi doğada tek başlarına kalan beş çocuğun soluksuz macerasını anlatıyor. Dağ aslanlarından ayılara, dik yamaçlardan taşkınlara ve açlığa kadar türlü tehlikeyle karşılaşan çocukların hayatta kalma serüveni, iyi kötü sürprizlerle dolu. Liderlik ve zorbalığın, doğal yaşama uyum ve kendini keşfetmenin güçlü bir anlatısı olan, sürükleyici bir film tadındaki roman, etkileyici bir cesaret ve dayanışma hikâyesini dillendiriyor. Yazar ülkemizde, çok ödüllü gençlik romanı Evrendeki Son Kayıt’la da tanınıyor.
Altıncı sınıftaki iki kız üç oğlan, Geleceğin Liderleri Projesi’ne seçilirler. Birbirlerini pek tanımayan, farklı karakterlere ve yeteneklere sahip beşlinin çıktığı rafting gezisi, dev bir taşkın yüzünden kâbusa döner. Rehberlerinden ayrı düşen çocuklar, vahşi doğada hayatta kalmak için zorlu bir mücadeleye girişir. Üstelik, zorba Deke’le yandaşı Tony, sürekli Daniel’le alay eder, Mia ve Imani’yi aşağılarlar. Çetin koşullara, ekip içindeki çekişmeler de eklenince kurtulmak hayal mi olacaktır?..
- Önsöz okura, roman hakkında ne gibi ipuçları veriyor?
- Son anda kamp alanının değiştirilmesi ve daha ilk anda uydu telefonunun bozulması organizasyon hakkında neler düşündürüyor?
- Beş çocuğun kişiliklerini tek tek irdeleyin. Farklılıkları olayları nasıl etkiliyor? Sizce çocukların öncesinde birbirlerini tanımıyor olmaları, ilk kez bu proje için bir araya gelmeleri ekip olmalarına engel mi? Beş çocuk da farklılıklarını dayanışma için kullanmış olsa macera nasıl gelişirdi?
- Deke’in yönetimi ele alma isteğinin temelinde ne var? Deke’in dikkatini dağıtmak, kavgaları önlemek için kritik anlarda Daniel’in yaptıkları nasıl değerlendirilmeli? Daniel, neden oğlanların safında yer almıyor?
- Çocukların başına gelenler kim(ler)in suçu? Rehber Sky Hanson mu, futbolcu Cindi Beacon mu, yoksa izin veren, finanse edenler mi sorumlu tutulmalı? Çocuklar bu konuda ne düşünüyor, kimi suçluyorlar?
- Daniel’in hikâyesi ne? Babasının hastalığı yaşamını nasıl biçimlendiriyor? Daniel’in ürkek ve sinik bir karakter geliştirmesinde babasının rolü olabilir mi? Daniel, babası için nasıl duygular besliyor?
- Macerayı biçimlendiren tehditler neler? Bu tehditler bütünüyle doğa kaynaklı mı? Yağmur ve sis romanı nasıl etkiliyor? Yağmurun ve sisin olmadığı bir havada sadece baraj yıkılmış olsa sizce olaylar nasıl gelişirdi?
- Tony’nin yamaçtan düşmesini dikkatsizlik mi, tedbirsizlik mi, “ilahi adalet” olarak mı algılıyorsunuz? Nedenlerinizle birlikte açıklayın. Bu bir ceza ise asıl suçlanması gereken Deke değil mi? Yazar sizce neden ekibin en etkisiz halkası olan Tony’yi feda etmiş?
- 142-143. sayfalarda ağaca bağlı Deke’in, zorbalıklarını “…cüsseli ve kötü olmak keyifliydi; aptalca eğlenceliydi,” diye açıklaması ne anlama geliyor? Zorbalık nasıl eğlenceli olabilir? Zorbanın ve zorbalığa uğrayan tarafın duygularını düşünerek bu “eğlence” kavramını irdeleyin.
- Daniel’in sorduğu soruyu örnekler vererek yanıtlayın: Suçsuzla masum aynı şey mi? Grubun bir üyesi olsanız, Deke’in ağaca bağlı kalmasını mı yoksa serbest bırakılmasını mı seçerdiniz; neden? Tony’nin ölümünden sonra Deke’in değişimi sizce inandırıcı mı; Deke artık ömür boyu zorbalık yapmayacak mı?
- Macera gençlerin hangi becerilerini geliştiriyor? Daniel’in kişiliğini ne yönde etkiliyor? Yolculuğun başındaki Daniel ile sonundaki arasında hangi farklar dikkati çekiyor?
- Yazar, macera boyunca hangi durumlarda ve hangi tutumlar dolayısıyla kız-oğlan ayrımını işlemiş? Mia ve Deke’in ilişkisi bu bağlamda nasıl değerlendirilebilir?
- Romanda liderlik-zorbalık ve liderlik-akıl/sağduyu ayrımı hangi karakterler üzerinden ve nasıl ele alınmış? Mia, Imani ve Daniel liderliğin hangi temel niteliklerini simgeliyor?
- Ailesini Tony’nin bir kahraman olarak öldüğüne inandırmak sizce doğru mu? Deke, Tony’nin ölümüyle ilgili sorumluluğundan arınabilir, gelecekte o ânı unutarak yaşayabilir mi?
- Yazarın anlatım dili için neler söylenebilir? Daha sonra olacaklar için önceden ipucu vermesi romana ne katıyor? Olacakları önceden bilmek, okur için sürprizi ve heyecanı azaltan bir yaklaşım olmuş mu?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Canlandırma: İyilik-kötülük, zorbalık, ölüm pencerelerinden bakıldığında Deke cezalandırılmalı mı? Hakimi, savcısı, avukatı, jüri üyeleri, müdahilleri vb. ile sınıfta tam bir mahkeme kurun ve Deke’i yargılayın. İddia ve savunma makamlarının geniş düşünmesini gerektiren bu duruşmada, bakalım Deke’le ilgili olumlu-olumsuz nasıl bir hüküm verilecek; ne tür tartışmalar yapılacak?
- Tartışma: İlk aşamada Mia karakteri üzerinden sınıfça “liderlik” kavramını sorgulayın. Ne tür niteliklere sahip olanlar liderlik yapabilir? Liderlik doğal bir yetenek midir, sonradan öğrenilebilir mi? Liderlik için kadın ya da erkek farkı söz konusu olabilir mi? İkinci aşamada herkes tarihten ve günümüzden bir lider örneği versin. Üçüncü aşamada verilen örnekleri irdeleyin; Atatürk ve Hitler üzerinden liderlik tartışmasını derinleştirin. “Toplumu olumsuza yönlendirenler lider sınıflamasına girer mi?” sorusunun yanıtını arayın.
- Araştırma: Daniel’in babasının hastalığını araştırın. Bipolar bozukluk nedir, neden olur, nasıl tedavi edilir? Bipolar teşhisi konan birinin ailesinde bireylerin yaşamı nasıl etkilenir? Bu tür hastalığı olanlar ve yakınları toplumda nasıl algılanır? Bu hastalık ülkemizde ne kadar yaygın? Arkadaşlarınızdan birinde ya da ailesinde bu hastalık olsa tutumunuz ne olur? Sorularının yanıtlarını araştırın, tartışın.
- Oyun: “Tehlikeli yolu aşmak” adlı takım oyunu için öğrenciler 4 kişilik gruplara ayrılır. Her grubun oyunundan önce oynanacak alan, sırası gelen grubun bilgisi dışında engebelerle düzenlenir. Büyük bir salon ya da bahçede göz önünde olmayan bir alan, değişik malzemeler kullanılarak zorlu bir parkur oluşturulur. Çeşitli noktalarına masa, iskemle, kutu, obje, ip gibi engeller yerleştirilerek parkurun zorluk seviyesi arttırılabilir. Sırası gelen grup üyelerinden ikisinin gözü bağlanır. Grup düzenlenen alana alınır. Gruptan iki kişi parkuru ve zorlukları ilk kez görecek, gözü bağlanan diğer ikisininse ortamdan hiç haberi olmayacaktır. Gözleri açık olan grup üyeleri, gözleri bağlı iki arkadaşlarını yolun başından sonuna kadar sadece uzaktan komut vererek ve uyararak, 5 dakikada aşmak üzere yönlendirir. Yolun dışına çıkılması, sürenin aşılması, engellere çarpılması, engellerin devrilmesi, yer değiştirmesi ve yürüyenlere temas edilmesi durumunda grup oyundan dışlanır. Her grup için parkur yeniden düzenlenir; sürpriz engebeler yaratılır. Tehlikelerle dolu zorlu parkuru doğru tamamlayan grup oyunu kazanır. Bu oyunda, grubun ikilileri arasındaki iletişimin baştan planlanması belirleyici önemdedir. Oyunlar tamamlanıp, kazanan gruplar ortaya çıktıktan sonra kazanmanın ve kaybetmenin etkenleri tartışılır, gruplar takım olma stratejilerini irdelerler.
- Atölye: Önce sınıfça “cesaret”in ne olduğunu tartışın. Cesaret korkmamak mıdır? Cesur olmak doğal bir yetenek midir? Bir durumda cesaret gösteren her durumda cesur olabilir mi? Cesaret ve akıl arasında nasıl bir bağlantı kurulabilir? Romanı tarayarak karakterlerin cesaret örneklerini saptayın ve bu tutumların aralarındaki ilişkiyi nasıl etkilediğini irdeleyin. Sonrasında herkes günlük hayattan bir cesaret örneği versin ve atölyenin sonunda bu kavramla ilgili farkındalık yaratılsın.
- Sosyal Sorumluluk Projesi: Çok yaygın ve olumsuz sonuçları olan akran zorbalığı konusunu sınıfça tartışarak irdeleyin: Akran zorbalığı ne anlama gelir, neler bu tanıma girer; bir çocuk farkında olmadan zorbalık yapabilir mi? Zorbalık yalnızca fiziksel midir? Okul içi ve dışı çevrelerde yaşanan örnekleri neler? Zorbalık nasıl önlenir? Zorbaya karşı tutum ne olmalı? Bu kapsamlı irdeleme sonunda gruplar halinde çalışarak konuyla ilgili yaratıcı çözüm önerileri ve sloganlar geliştirin. Grupların önerilerini irdeleyerek okulda uygulanabilecekler için bir yol haritası oluşturun ve sınıfça, “Akran Zorbalığına Karşı Bildirge” hazırlayın ve mümkünse tüm okula duyurun.
- Afiş: “Akran Zorbalığına Karşı Bildirge”de yer alan maddelere dikkat çeken sloganlar üretin ve büyük kâğıtlara yazarak görselleştirin. Hazırlayacağınız afişleri sınıfa ve okulda izin verilen noktalara asın.
- Sunum: Güç nedir? Güç hırsı neden yaygın? Güçlü kişi kime denir? Güç, kişiye göre nasıl farklı algılanıyor? Güç, kişileri neden ve nasıl değiştirebilir? Gücün değiştiremediği kişiler olabilir mi? Değişmeyenler her durumda erdemli olmayı nasıl başarıyor? Güç-para-mevki-yetenek-kişilik arasında nasıl bir ilişki var? Öğrenciler bu soruların yanıtlarını bulmak üzere 3 kişilik gruplar halinde çalışsın. Her grup, çalışmasında vardığı sonuçları somut örneklerle ve mümkünse görsellerle zenginleştirerek sunum halinde düzenlesin. Grupların sunumlarında ortak olduğu saptanan görüşler “Gücün Anatomisi” başlığıyla birleştirilsin; rapor halinde düzenlenerek okul medyasında yayımlansın.