Çocuk Kitaplar (8-12 yaş) • Roman • 160 sayfa
Önerilen sınıflar: 4. Sınıf • 5. Sınıf • 6. Sınıf
DOĞA ve EVREN • DUYGULAR • SAĞLIK • İLETİŞİM
doğa sevgisi • dede-torun • aile • okul • kırsal yaşam • ölüm • değişim • hayvanlar • hastalık • sevgi • taşınmak
Kitap Hakkında
İtalyan edebiyatının Hans Christian Andersen Ödülü sahibi yazarı Angela Nanetti’nin tüm dünyada çok sevilen romanı sevginin büyülü sarmallarında dolanan bir çocuğun aile büyükleriyle yaşadığı sıcaklığı, taşra yaşamının sevecenliğini yansıtıyor. Ölüm gibi zor bir temayı çocuk gerçekliğine taşıyan roman, insanı doğadan koparıp, kendisine yabancılaştıran kent yaşamı üzerine de düşündürüyor. Küçük Tonino’nun aile büyükleriyle ilgili duygularını onun dilinden şiirsel bir gerçekçilikle aktaran roman, çağdaş çocuk edebiyatının klasiklerinden kabul ediliyor.
Tonino, köyde yaşayan dedesiyle anneannesine düşkün bir çocuktur. Onların köydeki sevgi ve eğlence dolu yaşamı, Tonino için anne babasının baskısından uzak, özgür günler anlamına gelmektedir. Annesi doğduğunda dedesinin diktiği kiraz ağacı Felice ve anneannesinin beslediği akıllı kaz Alfonsina, Tonino için çok özeldir. Hele yaşamındaki önlenemez değişiklikler, Felice ve Alfonsina’ya yepyeni bir gözle bakmasına neden olacaktır…
- Roman başlarken Tonino ailesini nasıl tanıtıyor, bireylerin özellikleri için neler anlatıyor? Kendini hangi nedenlerle, kimlere daha yakın hissettiğini anlıyorsunuz?
- Tonino’nun annesi doğduğunda, Ottaviano Dede’nin bahçeye kiraz ağacı dikmesinin özel bir anlamı var mı? Bizde buna benzer bir gelenek olsa (aslında Anadolu’da var), doğduğunuzda ailenizin sizin için hangi ağacı dikmesini isterdiniz; neden?
- Tonino, Ottaviano Dede ile anneannesi arasındaki sevgiyi gösteren ne tür davranışlardan söz ediyor? Anneannenin ölümünden sonra Ottaviano Dede neden onun bütün tavuklarını satıyor; bu davranışı size neler düşündürdü?
- Tonino ve dedesi arasındaki ilişkide hangi duygular var; bunları nasıl ve hangi davranışlardan anlıyorsunuz? Kızıyla ilişkilerini ve Tonino’nun sınıfına yaptığı ziyareti de düşündüğünüzde, Ottaviano Dede’nin kişilik özellikleri için neler söylersiniz?
- Okula başladığında arkadaşları neden Tonino’nun yazdıklarıyla alay ediyor? O sınıfta olsanız Tonino’yu savunmak için o çocuklara neler söylerdiniz?
- Ottaviano Dede, eşinin ölümünü nasıl algılıyor; ondan söz edilirken herkes gibi ciddi bir yüz ifadesi takınmamasının nedeni ne olabilir?
- Tonino, annesi ve Ottaviano Dede, anneanne Teodolinda’nın öldükten sonra başka bir şeye dönüştüğü fikrine ne diyorlar? Öldükten sonra başka bir şeye dönüşme fikri sizce çocuksu mu?
- Mart ayında havanın değişken olması, Ottaviano Dede’nin hayatını nasıl etkiliyor? Gece neden Felice’nin altında ateş yakıyor; tehlikeli değil mi?
- Tonino’nun, anne ve babası arasındaki gerginlikler nelerden kaynaklanıyor? Tonino’nun anlattıklarından babasıyla ilişkisi hakkında neler düşünüyorsunuz?
- Ottaviano Dede neden bir kliniğe yatırılıyor; sorunu ne? Böyle bir hastalık için sizin kliniğe yatırmaktan başka bir öneriniz olur muydu?
- Tonino’nun kentteki ve kırsaldaki yaşamı arasında ne tür farklılıklar var? Bu iki yaşam biçimi için duyguları neler? Siz hangisini tercih edersiniz?
- Tonino’nun belediyeye karşı kiraz ağacını savuması eyleminden sonra ailede ne tür değişimler yaşanıyor? Kiraz ağacının bu değişimlerde payı olabilir mi?
- Tonino ve aile bireyleri için kiraz ağacı neyi temsil ediyor?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Resimleme: Roman başlarken, Tonino’nun anlattığı fotoğraflarda olduğu gibi, herkes kendi ailesini, Tonino’nun dedesinin bahçesindeki kiraz ağacının altında gösteren bir resim yapsın. Resimler, sınıfta oluşturulacak “Dedem Bir Kiraz Ağacı Köşesi”nde sergilensin.
- Deney: Kiraz ağacı Felice’nin nefes alışını dinleyen Tonino ve dedesinin yaptığını sınıfça uygulayın. Okul bahçesinde ya da bir parkta 15 dakika gözleriniz kapalı oturun ve etrafınızı dinleyin. Duyduğunuz sesleri romandaki Tonino ve dedesinin duyduklarıyla karşılaştırın. Bu deney sırasında herkes nelerin farkına vardığını anlatsın.
- Karikatür: Herkes romandaki kahramanlardan seçtiği 2 kişinin kişiliklerini yansıtacak biçimde karikatürünü yapsın. Ortaya çıkan karikatürleri karşılaştırın ve kişilerin nasıl ve neden farklı ya da benzer biçimde yorumlandığını tartışın. Ayrı kâğıtlara çizilen karikatürleri de kişilere göre gruplayarak “Dedem Bir Kiraz Ağacı Köşesi”nde sergileyin.
- Canlandırma: Gönüllü bir ya da birkaç öğrenci romandaki kiraz ağacı Felice’yi canlandırsın. Diğerleri ona hikâyedeki olaylar, kişiler, gelişmeler ve doğal yaşamıyla ilgili sorular yöneltsin. Küçük aksesuarların yardımıyla kiraz ağacı rolüne bürünen öğrenciler empati yaparak soruları yanıtlasın, gerekirse öğrencilere düşünmeleri için karşı sorular sorsun. Bu etkinlik hem hikâyenin derinlemesine irdelenmesini hem de bir ağacın yaşam sürecinin farkına varılmasını sağlayacaktır.
- Yazma: Kitabın adına öykünerek herkes, “Arkadaşım Bir …..” başlığı altında, hayali bir arkadaşını anlatan kısa bir öykü yazsın. (Örnekler: Arkadaşım Bir Sarman… Arkadaşım Bir Bilgisayar… Arkadaşım Bir Basketbol Topu… vb.) Herkes okunan öykülere 1-5 arası puan versin. Tüm öyküler okunduktan sonra en yüksek puanı alan 3 öykü sembolik bir armağanla ödüllendirilsin. Mümkünse öyküler okul gazetesinde yayımlansın.
- Yarışma: Öğrencilerden ve öğretmenlerden 5 kişilik bir jüri oluşturun. Diğerleri 2 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup “değişim” temasını işleyen bir çalışma yapsın. Bu çalışmalar, şiir, yazı, fotoğraf gibi değişik malzemelerle yaratılacak resim ya da görsel bir kolaj olabilir. Rumuz kullanarak hazırlanan tüm çalışmalar, jüri tarafından değerlendirilsin ve en beğenilen 5 çalışmaya sembolik bir hediye verilsin; tüm çalışmalar sergilensin.
- Anket: Herkes çevresinden en az 3 kişiyle köy ve kent yaşamını konu alan bir anket yapsın. Sorular çok çeşitli olabilir. (Örnekler: Tercih hakkınız olsa köyde mi kentte mi yaşamak istersiniz?.. Tercihinizin nedenleri?.. Sizce köy ve kent yaşamlarının en olumlu ve en olumsuz yönleri nelerdir?..) Bütün yanıtları ayrıştırarak işleyin. Köy ya da kent yaşamı için hangi görüşlerin ağırlık kazandığını ortaya çıkarın.
- Çalıştay: Öğrenciler gruplar halinde çalışarak “doğa sevgisi”nin ne anlama gelmesi gerektiğini irdelesinler. Her grup, doğa sevgisi adına düşülen yanlışları, kentlerde, hatta evlerde bu sevginin nasıl yaşanabileceğini, “doğasever” diye geçinenlerin tutarsız davranış ve alışkanlıklarını tartışsın. Grupların sonuçları paylaşıldıktan sonra ortak bir sonuç bildirisi hazırlansın ve okul genelinde paylaşılsın.