ON8 (15 yaş ve üstü) • Roman • 248 sayfa
Önerilen sınıflar: 7. Sınıf • 8. Sınıf • Lise Sınıfları
BİLİM ve TEKNOLOJİ • BİREY ve TOPLUM • ZAMAN ve MEKÂN • DUYGULAR
duyular • beden • teknoloji • doğru-yanlış • kurallar • sağlık • güven • başarı • özgürlük • aile • mücadele • yönetim • iletişim • arkadaşlık • haklar • bilimkurgu • engelli yaşamı • ilk aşk • farklılıklar • deepfake • eğitim • ihanet • nöroçip • distopya
Kitap Hakkında
Psikolojik bilimkurgu romanlarıyla sevilen İtalyan yazar Luigi Ballerini, duyuların bile bloke edilebildiği teknolojik bir toplumu kurguluyor, otoritenin sınırlarını sorguluyor. Ailelerin, çocuklarını itaatkâr bireyler olarak yetiştirmek uğruna dokunma, tat alma, koku alma, duyma, görme duyularını açıp kapatabildiği bir düzende, güven ve aidiyet kavramları üzerine düşündürüyor. Tek tuşla etkinleştirilen nöral implantlar sayesinde duyuları bloke edilmiş bir grup gencin özgürlüklerini geri kazanma mücadelesini ustaca dillendiriyor.
Mathias, ailesine de, yönetim sistemine de öfkeliydi. Okuldaki başarısızlığı nedeniyle tat ve dokunma duyularının bloke edilmesi büyük haksızlıktı! Üstelik, hem Genel Başkan’ın oğlu hem de blokajlı olması nedeniyle, yaşıtları tarafından dışlanmıştı. Blokaj süresinin dolmasını beklerken, Duyumcu Çocuklar Birliği’nden aldığı gizli mesaj sayesinde, duyma blokajlı Evelyne’le yolları kesişir. Öfkesini sistemle mücadeleye yönlendirmesini söyleyen bu kıza güvenebilecek midir?..
- Duyuhareket’in “Çocuğun seni endişelendiriyor ya da umutsuzluğa düşürüyorsa, işi bize bırak…” diye başlayan reklam duyuruları size neler düşündürdü?
- Duyuhareket’in amacı nedir? Çocukların evcil hayvanlar gibi yaşaması, ebeveynlere ve düzene ne kazandırır? Günümüzde çocukları ve gençleri istenen biçimde yönetmeye yönelik benzer yöntem ya da kurumlar var mı?
- Marcus’un, amaçsız öfkenin eziyet olduğu, dönüştürücü güç haline getirilmesi gerektiği görüşünün davranışsal temeli nedir? Bu görüş gerçek hayatta ne gibi örneklerle açıklanabilir?
- “İyi” bir yetişkin ve “başarılı” bir öğrenci olması için, Duyuhareket’in sağladığı implant yoluyla oğullarının duyularını engelleyen anne baba, bunu kötü oldukları için mi yapıyorlar? İyi ebeveyn olmak nedir; çocukları her hatasında cezalandırarak onları hizaya getirmek mi?
- Evelyne karakterini ve söz ettiği davayla ilişkisini irdeleyin. “Liderler dava için neyin en iyi olduğunu bilirler” görüşünü doğru buluyor musunuz? Bir kişi, tek başına, her şeyin doğrusunu yanlışını bilebilir mi?
- Mathias’ın katıldığı sahte Birlik toplantısında Boss için ilk izleniminiz nedir? Bir grubun geleceğini kurtaracak bir hareketin başı olan birinin davranış ve tutumu sizce nasıl olmalı?
- Seb’in “Etiketler derine yapışır ve pasın demire yaptığı gibi seni çürütme riskini barındırır,” sözüne kendi yaşamınızdaki ve çevrenizdekilerin etiketlerinden örnekler verin. Kişiye etiketler verilmesi mi, kişinin etiketi kabullenmesi mi daha riskli? Sonuçlarını düşünerek açıklayın.
- Mathias’ın “Genel Başkan’nın oğlu” etiketi bir gerçeklik değil mi? Mathias bu etiketi nasıl aşabilirdi?
- Çiftlikteki toplantıda Francis’in söylediği, “Duyuhareket’in dayattığı eğitim modeline, Hükümet’in dikte ettiği kurallara mutlak itaate karşıyız,” görüşü gerçek hayatta uygulanabilir mi? İtaatle, mutlak itaat arasında ne fark var?
- Duyuhareket’in, “Son yapılan bilimsel bir araştırmaya göre, nöral implantın yalnızca varlığı bile, çocuğunun komutlara uymama olasılığını % 92 azaltmaktadır. Duyuhareket yalnızca tedavi etmez, aynı zamanda önler,” söylemli reklamı, romandaki toplumsal modelle ilgili nelere işaret ediyor? Etkinleştirilmese bile bir aracın işlevsel olması psikolojiyle ve insan haklarıyla nasıl açıklanır?
- Duyuhareket sisteminde engelli doğuma izin verilmemesi, doğum gerçekleşmeden önce sakatlık tespit edilince ceninin hayatına son veriliyor olması Hitler ve Nazi felsefelerini çağrıştırıyor mu? Karşılaştırın.
- Sizce duyusunu kaybetmekle tehdit edilen Evelyne’in duygularını kullanarak Mathias’ı kandırması hoş görülebilir mi? Köşeye sıkıştırılan Evelyne yakınlık duyduğunu söylediği Mathias’a ihanet etmemek için ne yapabilirdi?
- Sizce yazar barışçıl bir gösteride Marika ve Ringo’yu neden öldürmüş olabilir? Bu iki önemli karakterin “kaza ile” ölmesi romanın genel havasını nasıl etkiliyor?
- Sizce bu roman distopya mı? Dünyanın gidişine bakıldığında, bilimkurgu, dolayısıyla hayal olarak düşünülenlerin gerçekleşme olasılığı nedir?
- Yazım tekniği açısından iç sesler romana ne katıyor? Yazarın içerik, hayaller ve üslup yönünden bilimkurgu edebiyatında yeri ne, farklılıkları neler?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Uygulama: Blokelerle duyuları engellenen gençleri anlamak üzere, gönüllülerle bir deney yapın: Birkaç öğrenci tıkaçlarla burnunu ya da kulaklarını, birkaçı da gözlerini bantla kapasın. Gönüllüler mümkünse birkaç ders saati ve ders arasında günlük rutinlerini bu şekilde sürdürmeye çalışsın. Süre sonunda denekler yaşadıklarını, zorlandıkları durumları, nasıl hissettiklerini ve “geçici” engellerinin psikolojilerini nasıl etkilediğini anlatsın. Bu uygulamadan sonra romandaki Duyuhareket’in yöntemi tekrar tartışılsın. İsterse diğer öğrenciler de bu engelli yaşam uygulamasını deneyimleyebilir.
- Tartışma: Önceden görüşler, veriler ve örnekler derleyerek aile kavramını tartışmaya açın. Toplumun en küçük birimi olan ailenin toplumun genelini nasıl biçimlediğini, sevgi, güven, özgürlük, ahlak ve hak kavramlarının ailedeki var oluş biçimlerini, ailede ödül ve ceza sistemlerini, aile içindeki doğru-yanlış algısını, aileyi bir arada tutan en önemli değerlerin neler olduğunu, ülkedeki ve dünyadaki sayısız örnek üzerinden tartışın. Üzerinde uzlaşılan görüşleri bir rapor halinde düzenleyin. Bu çalışma için internet ve medya verilerinin, uzman görüşlerinin önceden toplanması gerektiğinden hazırlığa önem verilmeli.
- Canlandırma: “İdeal/doğru/başarılı” ebeveyn kavramını irdelemek üzere canlandırmalar yapın. Öğrenciler 4 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup, ailelerde sıkça yaşanan bir sorunda ebeveyn-çocuk/genç iletişimini doğru ve yanlış ebeveyn tutumları üzerinden canlandırsın. Videoya çekilen canlandırmalar iki tarafın tepkileri irdelenerek izlensin. Gerçek yaşamda yaygın ebeveyn tutumları saptanarak bir rapor haline düzenlensin.
- Çalıştay: Öğrenciler gruplara ayrılsın ve her grup teknolojik gelişimlerin dünyanın geleceğinde, olumlu olumsuz, ne tür sonuçlara yol açacağını araştırsın. Örnek: İki grup yapay zekâyı, iki grup robot teknolojisini, iki grup deepfakeleri, iki grup dron ya da nöroçip teknolojisini vb. çalışarak, bu teknolojilerin ekonomiye, siyasete, kültüre, sanata, spora katkılarıyla birlikte, ahlak başta olmak üzere her alanda görülebilecek olası etik risklerini karşılaştırsın. Her grup kendi görüşünü özetleyen bir sonuç bildirgesi hazırlasın.
- Röportaj: İkili gruplar, “Normal olmak ne demek? Normal insan kime denir? Farlılıkları olan biri normal değil midir?” sorularıyla genç, orta yaşlı, yaşlı gruplarından en az 6 kişiyle röportaj yaparak yanıtları kaydetsin. Yanıtlayanlardan görüşlerini örneklemeleri istensin. Kayıtlar yaş ve kadın-erkek gruplarına göre ayrıştırılarak çözümlensin. Sonuçta ortaya çıkan normal algısı irdelenerek raporlansın. Mümkünse okul platformlarında paylaşılsın.
- Sunum: Romanın temelini oluşturan çip teknolojisini ve deepfake yöntemini araştırın. Hangi ülkelerde, nasıl geliştiriliyor? Dinler bu teknolojilere nasıl bakıyor? Halen hangi alanlarda kullanılıyor? Bu teknolojileri tanıtan, bilinmeyenlerini açıklayan kapsamlı ve yaratıcı bir sunum hazırlayın.
- Gösteri: Bütün sanat disiplinlerinden yararlanarak, Başkent TV merkezinin önünde eylem yapan Birlik üyelerinin sloganını işleyen bir gösteri hazırlayın. Ana teması “Yeni bir dünya mümkün” olan bu renkli sanat gösterisini diğer sınıfların izlemesini, hatta bazı noktalarda gösteriye katılmalarını sağlayın.
- Pano: Sınıfça çalışarak iktidar-otorite, güven-başarı, sistem-insan, haklar-kurallar, eğitim-başarı, yasalar-özgürlük, eğitim-bilim arasındaki ilişkileri resim, karikatür, fotoğraf, şiir, slogan, mimari gibi sanat dallarını kullanarak kolaj bir panoda açıklayın. Mecaz, kinaye, çağrışım, benzetme gibi yöntemlerle zenginleştirilmiş bu kolajın tek başına yetkin bir ifade biçimi olmasını sağlayın. Dijitalde gerçekleştirilecek bu panoyu okul içi ve dışında yaygınlaştırın.