Çocuk Kitaplar (8-12 yaş) • 40 sayfa
Önerilen sınıflar: 4. Sınıf • 5. Sınıf • 6. Sınıf
İLETİŞİM • KİŞİSEL GELİŞİM • HAKLAR • ERDEMLER • DUYGULAR
felsefe • cesaret • anlayış göstermek • kararlılık • özgüven • mutluluk • başarı • kendini tanımak • kaygılar • not sistemi • sınav • rekabet • okul yaşamı • sorumluluk
Kitap Hakkında
Küçük büyük herkesin hayatı sorgulama rehberi “Çıtır Çıtır Felsefe” dizisinin Türkçe’deki 16. kitabı “birey” ve “toplum” kavramlarını tartışıyor. Dizinin yaratıcısı Brigitte Labbé, hayatımızın merkezindeki iki konuyu duyguyu, günlük yaşamdan örneklerle düşündürüyor.
Jacques Azam'ın zengin mizah anlayışını yansıttığı desenleriyle renklenen dizinin her kitabında, farklı bir felsefi kavram ya da temel bir konu ele alınıyor. Kavramlar, minik öyküler, kısa kısa örnek durumlar, diyaloglar ya da sorular sayesinde, çocukların kolayca anlayabileceği sadelikte aktarılıyor. Dizi, çocuklar ve felsefe üzerine yapılan birçok çalışmaya da ilham veriyor.
İnsan, dünyaya geldiği anda, bir ülkenin, bir bölgenin, bir şehrin, bir mahallenin, bir sokağın, bir apartmanın, bir ailenin… yani “biz”in bir parçasıdır. Bir insan doğduğunda, başkaları çoktan oradadır: Hiç kimse boşluğun ortasına balıklama atlamaz. Her zaman bir kültürün içine, başkalarının arasına doğarız ve başkalarıyla birlikte, başkaları sayesinde insan oluruz…
- Kolları, bacakları, bedeni, iki gözü, iki kulağı, ağzı, burnuyla doğan her bebek insan değil midir? Yazar neden, “İnsan doğmayız; insan oluruz,” diyor? İnsan olmak ne demek?
- Dünyada “gerçek” dil, deri rengi, din, giyim tarzı, gelenek olabilir mi? Bizim gibi olmayan, farklı görünen ve yaşayanlara nasıl tepki veririz? Bu tepkilerin hangileri insanca ilişkilere uygun olur?
- Bugün dünyada ya da çevremizde ten rengi, kültürü, yaşadığı coğrafya, cinsiyeti gibi farklılıkları nedeniyle ayrımcılığa uğrayan, dışlanan, küçümsenenlere örnekler verebilir misiniz?
- Kültür neye denir? Türkler’in “biz”ini yaratan kültürel özellikler neler?
- 18-20. sayfalarda yer alan örnekte Süleyman’dan Cenk’e, her birinin tutumunu irdeleyin. Alışkanlıklar neden değişiyor? Bu alışkanlıkların değişmesi sizce erkeğin dışarda çalışıp para kazandığı, kadının da evle, çocuklarla ilgilendiği düzenin doğasına aykırı mı?
- Erkeğin doğası, kadının doğası, siyah adamın doğası, beyaz kadının doğası, Afrikalılar’ın doğası, Çinliler’in doğası, köylülerin doğası diye bir şey var mı? Örnekler üzerinden açıklayın.
- İnsan içine doğduğu “biz”den kaçabilir mi? Örneğin, herkesin yemeği elleriyle yediği bir toplumda birileri kaşık, çatal kullanmayı seçebilir mi? Bu seçim başkaldırı sayılır mı?
- Yazar neden “ben” demeyi zafer olarak niteliyor? “Ben” demek hangi durumlarda bencillik, hangilerinde kendini tanımak olarak nitelenir?
- 31 ve 32. sayfalarda anlatılan yeni bir ülkeye gezmeye giden Lisa, sizce gittiği o farklı ülkenin keyfini çıkarıyor mu? Böyle bir gezide sizce neleri deneyimlemek, neleri seçmek daha doğru olur?
- Kitabın son örneği olan Zeynep’in Ela ile ilişkisinde değişmesi gereken düşünme tarzları neler? Sizin de tanışmadığınız halde uzak durduğunuz, hatta hakkında olumsuz konuştuğunuz kişiler kimler?
- Tanımadığınız halde hayranlık duyduğunuz, ama tanıdıktan sonra hayranlığınızı hak etmediğini fark ettiğiniz kişiler var mı? Tanımadan hayranlık duymanıza neden olan etkenler neler?
- Bu kitapta en çok aklınızda kalan düşünceler hangileri?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Atölye: : Öğrenciler çember biçiminde yerleşsin. Hep birlikte hayal kurulsun: dünyada bütün kız/erkek çocukları, bütün anne-babalar, bütün giysiler, evler, arabalar, ağaçlar, çiçekler, kedi, köpek ve kuşlar, meyveler, sebzeler tek tip olsaydı neler yaşanırdı? Dünya bugünkü halinden nasıl farklı olurdu? Herkes önce gözlerini kapatıp hayal etsin, sonrasında bir örnek vererek fikrini söylesin. İlk aşama tamamlanınca ikinci aşamada farklılıkların-renkliliğin-çeşitliliğin dünyaya ve insanlara neler kazandırdığını örneklerle tartışın.
- Oyun: Sınıfça, kendine hiç benzemeyen biriyle arkadaş olma oyunu oynayın. Herkes kendinden çok farklı özelliklere sahip bir arkadaş hayal etsin. Dili, kişilik özellikleri, fiziksel görünümü, teni, saçı, sosyal durumu, ailesi, olanakları kendinden çok farklı olan bu arkadaşının resmini yapsın. Ona bir isim versin. Herkes arkadaşını diğerleriyle tanıştırsın; farklılıklarına rağmen neden arkadaş olduklarını açıklasın.
- Pano: Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılsın. Her grup dünya üzerinde bize en değişik gelen kültürlere ait bilgi toplasın. Örnek: Afrika’da güzelleşmek için dudaklarına kemik halka takanlar, eski Japon kültüründe uzaklaşamasınlar diye ömür boyu ayaklarına demir pabuç giydirilen kadınlar, eski Eskimo kültüründe yaşlıların ölmek için tek başına köyden uzaklaşması vb… Ulaşılan bilgiler görselleriyle birlikte kısa açıklamalarla büyük bir panoda toplansın. Pano dijital de olabilir.
- Sergi: Herkes “farklılık” kavramını kendince yorumlasın. Farklılık nedir, neye yarar, farklılıklar olmasa dünya nasıl olurdu? Her öğrenci bunlar ve benzeri soruları kendince yanıtlayan bir afiş hazırlasın. Bu afişlerde resim, desen ve boyanın yanı sıra kumaş, obje, dal, yaprak, ip, tüy, cam gibi değişik malzemeler de kullanılabilir. Üretilenler “Farklılıklarımız Zenginliğimiz” adıyla sergilensin.
- Tartışma: Öğrenciler birbirini görecek biçimde yerleşsin. Herkes tek tek şu örnek sorunun yanıtını versin, konu tartışılsın: Eski öğrenciler, sınıfa yeni katılanlara sınav gibi bir şaka yapıyorlar. İlk gün öğle yemeğinde herkes meyve suyunu “yanlışlıkla” yeni öğrencinin üstüne döküyor ve tepkisini ölçüyorlar. Onur ise bu geleneği yanlış buluyor. O gün yeni gelen biri var ve arkadaşları, “Haydi bugün meyve suyu şenliği var!” diye hazırlığa başlıyorlar. Onur arkadaşlarına katılırsa istemediği “biz”in parçası olacak, katılmazsa dışlanacak. Onur ne yapsın?
- Proje: Öğrenciler 3 kişilik gruplar halinde çalışarak, “Birey ile parçası olduğu toplumun değerleri örtüşmezse, o birey ne yapmalı?” sorusunun yanıtını düşünsünler. Örnek: Dans etmenin günah sayıldığı bir toplumda yaşayan bir kız bale yeteneğini geliştirmesin mi? Kız çocuklarının küçük yaşta evlendirildiği bir toplumda yaşayan 14 yaşında bir kız çocuğu ne yapmalı? Sadece erkek çocuklarının okutulduğu bir toplumda okumak isteyen bir kız çocuğu ne çare bulmalı?.. Kendi örneklerini üreten gruplar örneklerine ait çözüm önerilerini hazırlasınlar. Grupların örnekleri ve çözüm önerileri paylaşıldıktan sonra konuyla ilgili ortak görüşler birleştirilerek projenin sonuç raporu hazırlansın.
- Anket: Herkes çevresinden 4-5 kişiye şu soruyu sorarak anket yapsın: “Yan dairenizi kiralamak için 3 ayrı aile talip oldu. Biri 6 çocuklu bir aile, biri yoksul görünümlü bir köylü ailesi ve diğeri zengin bir Arap ailesi. Siz hangisinin komşunuz olmasını tercih edersiniz? Neden?” yanıtları ayrıştırın ve ortaya çıkan sonucu sınıfça tartışın. Anket yapılan kişilerin kararında etken olanlar neler? Varılan sonuçların mantığını sınıfça tartışın.