Çocuk Kitaplar (8-12 yaş) • Roman • 144 sayfa
Önerilen sınıflar: 4. Sınıf • 5. Sınıf • 6. Sınıf
BİLİM ve TEKNOLOJİ • HAKLAR • İLETİŞİM • SOSYAL İLİŞKİLER • DUYGULAR
okul yaşamı • arkadaşlık • dayanışma • akran zorbalığı • teleskop • ödev • affetmek • aklını kullanmak • dedektiflik • gökbilim
Kitap Hakkında
Ödüllü yazar Gülsevin Kıral, bu kez bir okul hikâyesi anlatıyor. Küçük bir sınıfta yaşananların hayata ilişkin değerli ipuçları taşıdığını hatırlatırken kötü davranışların nedenlerini sorguluyor ve çocukların masumluğundan yana taraf oluyor. İlgi çekici karakterler ve eğlenceli diyaloglar eşliğinde, akran zorbalığı konusunu tartışmaya açan roman, dayanışmanın ve haksızlıklara karşı çıkmanın önemine değiniyor. Resimleriyle de dikkati çeken kitap, iletişimden gökbilime pek çok temayı barındırıyor.
Ege, evde yaptığı teleskopunu sınıfa göstereceği için çok heyecanlıdır. Aralarına yeni katılan Ceylan bile, bu sayede arkadaşlarıyla kaynaşır. Ama sınıfın Belalı Dörtlü’sü her zamanki gibi can sıkmaktadır. Teleskop heyecanını söndürmeleri ve Ceylan’ın dişleriyle dalga geçmek için sırasına havuç bırakmaları yetmezmiş gibi, asla ödev yapmayıp hep kopya çekmektedirler. Neyse ki, Ege’nin aklına müthiş bir fikir gelir! Kurulan dayanışma zinciri, Belalı Dörtlü’yü hizaya getirecek midir?..
- Kitabı okumamış birine Defne’yi, Ege’yi ve sınıfa yeni gelen Ceylan’ı nasıl tanıtırsınız?
- İlk geldiğinde Ceylan neden ağzını atkısıyla ya da eliyle kapatmaya çalışıyor? Yeni arkadaşları bu konuda nasıl davranıyor? Bu durumda siz olsanız, Ceylan gibi kaygılanır mıydınız? Neden?
- Sizce Sarp ve arkadaşları neden zorbalık yapıyor? Ege, teleskopunu kırdığı halde Sarp’ı neden ele vermiyor? Böyle bir durumda kalsanız siz ne yapardınız?
- Belalı Dörtlü, Ceylan’ı nasıl aşağılıyor? Bu duruma katlanmaya çalışan Ceylan’a kim, nasıl yardım ediyor?
- Sarp’ın bilinmesini istemediği sırrı ne? Sizce Sarp bu durumu neden okuldakilerden saklamak istiyor? Ceylan’ın yerinde olsanız, susar mıydınız yoksa öğrendiğiniz gerçeği diğerleriyle paylaşır mıydınız? Nedenlerinizle birlikte anlatın.
- Ege, Defne ve Ceylan, Belalı Dörtlü’nün ödevleri çalması sorunuyla nasıl mücadele etmeyi planlıyorlar? Diğerleri bu plan için ne düşünüyor, nasıl katkı veriyor? Planın uygulanması sırasında neler yaşanıyor? İstenen sonuç alınıyor mu?
- Açelya ve Rana nasıl oluyor da Belalı Dörtlü’ye karşı diğer arkadaşlarıyla dayanışma içine giriyor? Egeler’in onlara güvenmesi riskli değil mi? Siz güvenir miydiniz?
- Sarp intikam için Ege’ye basket maçıyla meydan okuyunca neler yaşanıyor? Dörtlü neden maçı kaybediyor?
- Sarp, kendisine yanlış ödevi verdiği için Baran’ın üstüne yürüdüğünde herkes nasıl tepki gösteriyor? Sarp derslerinde de ilişkilerinde de neden aklını değil de kaslarını kullanmayı seçiyor? Sizce bu yol nereye çıkar?
- Belalı Dörtlü içindeki dayanışma neden bozuluyor? Dörtlüyü bir arada tutan neydi?
- Bahar Öğretmen öğrencileri, Sarp ve arkadaşlarının derslerine yardım etmeleri için görevlendirirken ne umuyordu? Sarp’la çalışırken Ceylan neyi fark etti?
- Romanın sonunda Sarp’ın hayatında ve arkadaşlarıyla ilişkilerinde neler değişti? Sarp’ın davranışlarındaki değişikliği sınıf nasıl karşıladı?
- Bu hikâyedeki Belalı Dörtlü gibi, çevresindekilere kabadayılık taslayanlara gerçek hayatta da rastlanıyor mu? Bunlarla nasıl mücadele edilmesini öneriyorsunuz?
Yaratıcı Etkinlikler
Çalışmaların çoğu online / çevrimiçi ortamda, ekran başında da gerçekleştirilebilir.
- Maket: Gruplar halinde çalışarak ve kitapta belirtilen malzemeleri kullanarak, Defne ve Ege’nin teleskopunu siz de yapın. Yine onlar gibi, ürettiğiniz bu teleskopları süsleyin. Bakalım, hangi grubunki daha iyi sonuç verecek?
- Tartışma: Zorbalıklar karşısında doğru tavrın ne olduğunu sınıfça tartışın. İnsanlar neden zorbalık yapar? Belalı Dörtlü gibi, sınıfta zorbalık yapanları öğretmene haber vermek mi yoksa onları yola getirmek için uğraşmak mı daha iyi sonuç verir? Kimler birinci kimler ikinci tavrı seçer? Öğretmene söylemek müzevirlik, söylememek korkaklık mı? Nedenleriyle irdeleyin.
- Araştırma: Sarp ve arkadaşları güçlüyken herkesi ezdikleri, diğerleri güçlerini fark ettiklerindeyse bu kez onların intikam duygusuyla eziciliğe eğilim duydukları görülüyor. Bu örneklerden yola çıkarak, gücün insanları neden ve nasıl değiştirdiğini tartışın? Gücün değiştiremediği kişiler olabilir mi? Bu kişiler her durumda erdemli olmayı nasıl başarıyor? Güç kişiye göre nasıl farklı algılanıyor? Sizin için güç nedir?
- Yazma: Herkes, “Eğer öğretmen olsaydınız, öğrencilerinize hangi ders için nasıl bir ödev verirdiniz, neden?” sorularına cevap veren kısa yazılar yazsın. Hangi derslerin daha fazla seçildiği, ödevlerin ortak yönleri ve nedenleri incelensin.
- Karikatür: Öğrenciler 5 gruba ayrılsın. Her grup, Ege, Defne, Ceylan, Sarp ve Açelya karakterlerinden birini seçsin. Gruptaki her öğrenci, seçtiği karakterin kitapta anlatılan özeliklerini vurgulayan ve hikâyedeki davranışlarını belirten unsurları ekleyerek ilginç bir karikatürünü yapsın. Karikatürler okulda, “Belalı Dörtlü’ye Karşı Albümü” köşesinde sergilensin. İzleyiciler beğenilerini, pano yanında bulunan yıldızlardan birini karikatürün altına yapıştırarak gösterebilir. Bakalım, hangi tiplemeler daha çok dikkat çekecek?
- Okuma: Yıldızlar, gezegenler, kara delikler gibi gökbilim konularında çeşitli kaynaklarda bulabildiğiniz tüm bilgileri okuyun ve sınıfla paylaşın. Okuma seansının sonunda herkes paylaşılanların içinde onu en çok etkileyen bilgiyi bir kâğıda yazsın. Hangi bilgilerin çoğunluk tarafından daha önemli bulunduğunu saptayın.
- Pantomim: Belalı Dörtlü ve diğerleri arasındaki ilişkiyi pandomim yaparak canlandırın. 4 öğrenci Dörtlü’yü, diğerleri sınıf arkadaşlarını canlandırsın. Dörtlü’yü canlandıranlar, karşılarında tek ya da ikili bulduklarında sertlikle sindirmesini, diğerleri onlara karşı birlik olduğunda sinmelerini mimik ve hareketlerle anlatsın. Kişileri değiştirerek pandomimi sürdürün. Yaratıcılıklar ortaya çıksın.
- Oyun: Öğrenciler ikililer halinde eşleşsin ve ikililer karşılıklı otursun. Biri kaşlarını çatarak karşısındakine onunla ilgili olumsuz şeyler söylerken (ne söylediği aslında önemli değil) diğeri hiç konuşmasın, gülümseyerek dinlesin. Dinleyen gülümsemeyi sürdürdükçe anlatan kişinin de önce yüz ifadesinin yumuşadığı, kötü sözlerinin bittiği, sonrasında onun da gülümsemeye başladığı görülecek. Çiftler değişimli olarak aynı oyuna devam etsin. Kötülüğün panzehirinin iyilik olduğunu kanıtlayan kolay ve zevkli oyunu farklı konularda da oynayın.